Dịch giả: Khánh Giang
- 8 -

    
ào một ngày trong tuần Anna Gavrilôvna mang một tờ báo đến lớp.
- Đây là báo hôm nay – cô giáo nói với học sinh – Trước khi bắt đầu giờ học cô muốn đọc cho các em nghe một bài báo.
Học sinh xếp sách vở, vòng tay lên bàn, chuẩn bị nghe. Thích thú nhất là các trò lười nhác chưa thuộc bài. Chúng sẵn sàng nghe suốt cả ngày.
Anna Gavrilôvna ngồi xuống ghế và trải tờ báo ra.
- Bài báo có tên: “Người anh hùng chưa tìm ra”. “Chủ nhật vừa qua, người đi chơi vườn bách thú đã chứng kiến một câu chuyện không bình thường. Đó là một ngày nắng đẹp. Người đi chơi đông vui, náo nức. Họ tò mò ngắm nhìn những con thú được mang về từ những nơi xa xôi của đất nước chung ta và các ngước khác. Đặc biệt, rất đông người xúm quanh chuồng sư tử. Con sư tử to lớn gầm gừ nhìn người qua lại. Người đi xem chăm chú chiêm ngưỡng vị chúa tể của núi rừng. Và chẳng ai để ý đến một cậu bé khiêm tốn đứng bên cạnh chuồng. Bỗng vang lên những tiếng kêu hoảng sợ. Một thanh niên ngổ ngáo không hiểu từ đâu chui vào chuồng thú. Chỉ một giây thôi là con sư tử sẽ xé xác anh ta!... Không một ai có thể giúp anh ta được! Không một ai? Nhưng không! Chỉ nửa giây sau trong chuồng thú có hai người. Người mới vào xông tới con sư tử và … “vị chúa tể” hoảng sợ lùi dần. Và cậu thiếu nhi (bởi người mới vào là cậu thiếu nhi) tiếp tục tấn công mặc dù trong tay cậu chẳng có một thứ vũ khí gì ngoài cái mũ bình thường. “Vị chúa tể” gầm gừ rút lui rồi biến vào gian trú động của nó. Thế là con người đã chiến thắng thú dữ. Người chiến thắng là một học sinh của thànhh phố chúng ta, chính là cậu bé mà mấy phút trước đây đã đứng bên cạnh chuồng sư tử. Người anh hùng nhỏ tuổi lại rất khiêm tốn. Được hỏi về hành động của mình, cậu thiếu nhi trả lời “Bất cứ một học sinh nào ở vị trí tôi cũng hành động như thế”. Chúng tôi chưa kịp biết tên họ của con người dũng cảm, nhưng phóng viên của chúng tôi đã kịp chụp bức ảnh này”.
Anna Gavrilôvna đặt tờ báo xuống bàn và nhìn lớp học im phăng phắc.
Bọn trẻ tròn xoe mắt nhìn cô giáo. Những tay lười nhác, đã quên những bài chưa thuộc của mình, ngồi im không động đậy. Chỉ một mình Tôlic, khiêm tốn cúi đầu, lấy ngòi viết khều khều mặt bàn.
- Thế mới thật lạ! – cuối cùng Xasa Ardukhanhan nói.
- Một hành động anh hùng hiếm có – Lênha Travin đồng tình.
Còn Lêna Seglôva thở ra nói:
- Giá như trong lớp ta có những người như thế …
- Ở đây có cả ảnh nữa – Anna Gavrilôvna nói và âu yếm nhìn về phía Tôlic – Biết đâu được, cậu bé ấy lại ở trong lớp ta thì sao?
Bọn trẻ cười ồ. Chúng cho là cô giáo nói đùa. Chúng quay lại nhau hỏi: “Có thể đấy là cậu?”. Và từng đứa trả lời: “Tất nhiên, tớ đấy mà”. Xasa Ardukhanhan đá chân Tôlic hỏi: “Có thể, đấy là cậu, phải không Rưzcôp?”
- Vâng, tôi – Tôlic trả lời.
Cả lớp lại cười ồ. Tất cả đều biết là Tôlic sợ cả chuột trắng. Và Anna Gavrilôvna cũng cười. Nhưng nếu bọn trẻ chú ý sẽ thấy cô giáo hết nhìn tờ báo lại nhìn Tôlic.
- Cô giáo ơi, cho xem ảnh Rưzcôp đi – bọn trẻ nói cười ầm ĩ – Rưzcôp nói là chính bạn ấy đấy.
Anna Gavrilôvna giơ tờ báo lên.
Mấy đứa ngồi gần bàn cô giáo lập tức im bặt. Dần dần hàng thứ ba, thứ tư cũng im luôn. Ở bàn cuối nghe thấy những tiếng khì khì rồi mất hẳn. Chỉ còn mỗi Lênha Travin bị cận thị là vẫn tiếp tục cười.
Không khí lớp học hoàn toàn im lặng.
Khuôn mặt tròn xoay tươi cười của Tôlic từ trong tờ báo đang nhìn bọn trẻ.
- Rưzcôp … - Lênha Seglôva thầm thì kinh ngạc.
Tất cả quay về phía Tôlic. Nó ngồi đó như chẳng có gì xảy ra và tiếp tục khều mặt bàn.
- Rưzcôp, có phải cậu không? – Lênha Travin thiếu tin tưởng hỏi.
- Tớ. Thì sao? – Tôlic nói, vẻ ngạo mạn.
Lại im lặng. Tất cả bọn trẻ chăm chú nhìn Tôlic như thể tìm trên người nó một cái gì đó không bình thường, dường như chúng cho rằng những người anh hùng cần phải có đôi tay hay đôi chân đặc biệt. Cả Misca Pavlôp cũng bị nhìn, bởi đôi bạn ngồi cạnh nhau và có nghĩa là Misca cũng chịu ảnh hưởng ánh hào quang của Tôlic. Ngồi dưới ánh mắt của bạn bè Misca cảm thấy khó chịu. Còn Tôlic vẫn ngồi bình tĩnh, dường như từ lâu nó đã quen được đăng ảnh trên báo chí.
- Có nghĩa là chính em, Rưzcôp? – Anna Gavrilôvna hỏi.
- Vâng, thưa cô, chính em – Tôlic trả lời.
- Tại sao em không nói tên họ của mình?
- Em sợ …
Bọn trẻ bật cười nhưng ngay lập tức hích nhau im lặng. Chúng không muốn bỏ sót một lời của Tôlic.
- Em sợ cái gì?
- Em sợ mẹ mắng.
Cả lớp nói cười vui vẻ. Bởi quá hài hước: một con người hoàn toàn không sợ sư tử, lại sợ mẹ một cách kinh khủng. Người anh hùng con có biệt tài hóm hỉnh!
Bọn trẻ rời khỏi chỗ của mình, bao quanh bàn Tôlic. Chúng muốn biết chuyện xảy ra cụ thể thế nào và ai là người được Tôlic cứu sống. Đứa nào cũng muốn đến gần Tôlic và vỗ vào lưng nó, bởi không phải lúc nào cũng có thể vỗ lưng một người vĩ đại thế này. Anna Gavrilôvna dường như không để ý đến sự mất trật tự. Bọn trẻ ồn ào đến mức thầy hiệu trưởng đi ngoài hành lang cũng nghe thấy.
Cửa vào lớp xịch mở. Bọn trẻ quay về phía cửa. Thầy hiệu trưởng – người có quyền đuổi bất cứ ai, kể cả cô Anna Gavrilôvna vào bất cứ lúc nào – đứng nhìn lớp học mất trật tự.
- Chuyện gì thế này? – thầy hiệu trưởng hỏi.
- Tôi vừa đọc cho các em nghe bài báo – cô Anna trả lời.
- A ha – thầy hiệu trưởng nói. Ông chăm chú nhìn Tôlic và nghiêm nghị nói tiếp – Giỏi đấy, Rưzcôp! Sau giờ học lên tôi gặp.
Cửa đóng lại sau lưng thầy hiệu trưởng.
- Nào, tất cả ngồi vào chỗ của mình – Anna Gavrilôvna nói – Chúng ta bắt đầu bài học. Rưzcôp sẽ kể cho chúng ta sau.
Nhưng bọn trẻ thấy ngay là cô giáo chỉ nói để cả lớp trật tự, chứ bản thân cô cũng muốn nghe Tôlic kể ngay.
- Để Rưzcôp kể bây giờ đi cô! Sau đấy chúng em sẽ tự học lấy! Chỉ một lần thôi cô! Chỉ một bài học tí xíu thôi mà! – bọn trẻ kêu lên.
- Thôi được – cô giáo nói – Rưzcôp kể đi, tất nhiên là nếu như em muốn. Những trường hợp như thế này không phải là thường xuyên.
Tôlic đứng lên, đằng hắng và nhìn vào mắt Anna Gavrilôvna, bắt đầu:
- Chủ nhật vừa rồi em và Misca rủ nhau đi bách thú. Em mua vé cho Misca. Và mua cả kem cây nữa. Kem cây tụi em cho gấu con ăn và tiếp tục đến chuồng voi. Nó nói với em.
- Voi nói? – Cô giáo hỏi trong tiếng cười rộ của bọn trẻ.
- Misca nói – Tôlic tỉnh bơ như không – Nó nói: “Tôlic, cậu có thể ăn con voi không?” Và em trả lời nó: “Đừng hỏi vớ vẩn. Anna Gavrilôvna thường nói với chúng ta là đừng bao giờ đưa ra những câu hỏi vớ vẩn”. Đúng vậy không, cô Anna?
- Đúng, đúng – cô giáo nói – Em kể chuyện con sư tử đi chứ.
- Cậu đừng bịa – Misca giật ống quần Tôlic, thầm thì. Nhưng Tôlic dường như không để ý.
- Sau đó chúng em đến hồ gấu trắng. Mấy con gấu đang bơi. Một bé gái rơi xuống đó và bị xé ra từng mảnh …
- Khi nào? – Bọn trẻ đồng thanh kêu lên.
- Cách đây không lâu – Tôlic thản nhiên trả lời. – Tớ không nhớ rõ. Lúc đó tớ không có ở đấy. Không thì tớ đã cứu được. Nói chung, tớ mến trẻ nhỏ. Các cậu đã biết là tớ đã bắt một tên tội phạm như thế nào?
- Không! Bọn trẻ kêu lên.
Tôlic nhún vai, tỏ vẻ như sáng nào nó cũng bắt được một tên tội phạm.
- Một phạm nhân to béo như thế này này – nó đưa tay ra tả - Hắn ăn trộm một trăm kilôgam dồi nhân thịt. Và rút súng lục định bắn. Còn tớ …
- Rưzcôp, Anna Gavrilôvna ngắt lời nó – Từ lâu chúng ta đã biết em bắt bọn tội phạm như thế nào rồi. Cô đã nghe chuyện đó từ hồi năm ngoái kia. Còn với sư tử, em cũng chiến đấu như vậy à?
- Không, thật đấy, báo hoàn toàn viết đúng! – Tôlic tức giận – Đúng không, Misca?
- Đúng đấy, cô Anna ạ - Misca khẳng định – Chính em thấy mà.
- Vậy đừng đi lạc đề nữa – cô giáo nói.
- Thế thì em đi ngay vào con sư tử - Tôlic
(CHỖ NÀY BỊ THẾU 3 TRANG)
từ tay người này sang tay người khác và đến cuối buổi học thì nhàu nát. Nếu Tôlic ra nhà ăn thì những người đứng trước sẵn sàng nhường chỗ. Trong phòng thiếu nhi đã có một bài báo với tựa đề: “Người anh hùng trong trường học chúng ta”. Còn ông chủ tịch hội thân hữu nhà trường thì đề nghị cho trường học mang tên A.Rưzcôp.
Ngày hôm đó không biết Tôlic đã phải bắt tay mấy trăm lần, nghe không biết bao nhiêu lời chúc mừng, chỉ biết rằng mới về đến nhà, không kịp ăn tối, Tôlic đã lăn ra đi-văng ngủ. Nó không hề hay biết mẹ đã cẩn thận cởi giầy, quần áo và bế nó vào giường.
Mẹ đắp chăn cho Tôlic, đứng một lúc lâu bên cạnh giường và sung sướng nhìn thấy đứa con mỉm cười trong mơ. Mẹ biết rằng chỉ có những người rất tốt mới có thể mỉm cười trong giấc ngủ.