Viêm tinh hoàn và mào tinhViêm tinh hoàn cấp là bệnh thường thấy ở người trưởng thành. Nhưng những năm gần đây, bệnh này cũng xảy ra ở lứa tuổi thanh thiếu niên. Nguyên nhân có lẽ liên quan đến độ tuổi sinh hoạt tình dục.Chứng viêm tinh hoàn cấp xảy ra do những bộ phận khác của cơ thể bị viêm nhiễm, vi khuẩn theo đường máu đến tinh hoàn. Ở những người dậy thì hoặc ở lứa tuổi trưởng thành, sau khi bị viêm tuyến nước bọt 3 - 4 ngày, nguy cơ viêm tinh hoàn cấp là 3%. Tính nghiêm trọng của bệnh viêm tinh hoàn cấp còn làm yếu đi khả năng sản xuất tinh trùng, dẫn đến vô sinh.Nguyên nhân dẫn đến bệnh viêm tinh hoàn cấp là nhiễm khuẩn khi quan hệ tình dục, viêm niệu đạo hoặc viêm tuyến tiền liệt. Con đường lây nhiễm là từ ống dẫn tinh đến tinh hoàn, hoặc có thể lây nhiễm qua đường máu. Khi dùng sức trong công việc nặng hoặc đại tiểu tiện, thủy áp trong bàng quang sẽ tăng, đẩy nước dịch đã nhiễm khuẩn qua ống xuất tinh đến tuyến tiền liệt hoặc ống dẫn tinh và cuối cùng là đến mào tinh.Khi xảy ra chứng viêm tinh hoàn cấp, người bệnh cảm thấy tinh hoàn và mào tinh bị sưng lên, rất đau. Cơn đau xuất phát từ ống dẫn tinh, lan dần đến hông, nếu đẩy tinh hoàn lên cao thì cơn đau có hơi giảm (nhưng nếu bị thắt ống dẫn tinh thì càng đau hơn). Một số người mắc bệnh còn bị sốt nóng đến 40 độ C. Ngoài ra, người bệnh còn có hiện tượng thuỷ dịch đục, khi đi tiểu cảm thấy nóng rát và có gợn đục.Để điều trị bệnh nhiễm khuẩn tinh hoàn và mào tinh, bác sĩ cho dùng thuốc kháng khuẩn là chủ yếu. Lúc mới bị viêm nhiễm, người bệnh nên nghỉ ngơi, dùng gối kê cao ở phần bìu tinh hoàn để giảm đau. Nếu như âm nang vẫn không tan mủ thì phải tiến hành phẫu thuật.Bệnh kết hạch cũng dễ làm cho mào tinh bị viêm, nhưng ở tuổi thanh thiếu niên thường ít thấy.Chứng sưng tấy âm nang khác với chứng sa nangTrong thời kỳ phôi thai, tinh hoàn nằm trong hốc bụng, khi phôi thai phát triển, chúng sẽ di chuyển và dưới tác dụng của hoóc môn, chúng bám vào màng ổ bụng, men theo xương cung chậu di chuyển về vị trí bìu tinh hoàn. Khi màng ổ bụng tiến về phía âm nang, một cái túi sẽ hình thành. Khi trẻ được sinh ra, miệng túi sẽ tự khép lại. Nếu như miệng túi không khép lại hoàn toàn. nó sẽ chừa lại một lỗ thoát, dịch từ màng ổ bụng tiết ra sẽ chảy vào trong túi này, tạo nên chứng sưng tấy âm nang.Chứng sưng tấy âm nang có thể chia làm hai loại. Loại thứ nhất là loại vừa nhắc ở phần trên. Loại thứ hai: Miệng túi khép lại, nhưng mặt túi luôn tiết dịch, tạo ra chứng sưng tấy âm nang. Nếu như miệng túi có độ mở lớn, lớp mỡ bao bọc tiểu tràng sẽ chạy xuống túi làm cho bẹn hoặc âm nang có những khối u. Khi trẻ đi đại tiện hoặc dùng sức cơ bụng, khối u sẽ hiện lên rõ nhất. Bệnh này người ta thường gọi là bệnh sa nang. Có thể thấy rõ rằng, nguyên nhân chủ yếu tạo nên chứng sưng tấy âm nang và sa nang là như nhau, nhưng bệnh chứng khác nhau tùy theo độ mở của miệng túi.Phương pháp đơn giản nhất để phân biệt hai chứng bệnh này là: chứng sưng tấy âm nang có độ xuyên ánh sáng tốt. Ở chứng sa nang, khi bệnh nhân nằm xuống, khối u tự động biến mất. Chứng sưng tấy do bị gấp ống dẫn tinh dễ bị nhầm lẫn với chứng sa nang và cũng kết hợp để tạo ra chứng sa nang.Chứng thoát vị bẹnNgười mắc chứng sa nang khi cơ thể ở tư thế nằm, khúc ruột sa xuống sẽ tự động chạy về ổ bụng. Nhưng cũng có khi ruột và lớp mỡ bao quanh ruột không những không chịu chạy về vị trí cũ mà còn có hiện tượng 'đánh võng'; đó là chứng thoát vị bẹn. Nếu như không điều trị kịp thời, đoạn ruột thoát vị sẽ bị hoại tử hoặc thủng, gây hiễm trùng máuc viêm màng bụng cấp.Chứng sa nang không thể tự khỏiChứng sa nang chiếm tỉ lệ 1-4% ở trẻ bình thường; ở trẻ sinh non, tỉ lệ cao hơn. Tỉ lệ của nam và nữ là 9/1. Ở trẻ mới sinh, khoảng 1/3 có triệu chứng sưng bọng âm nang, nhưng khi được 1 tuổi, nó sẽ tự mất đi. Nếu nó không chịu mất đi thì cần phải có sự can thiệp của phẫu thuật.Độ tuổi mắc chứng sa nang có thể là từ sơ sinh đến lúc trưởng thành, nhưng phần lớn xảy ra ở tuổi sơ sinh. Có một số trẻ do bố mẹ không sớm phát hiện hoặc cho rằng bệnh sẽ tự khỏi nên điều trị rất muộn, có khi đến tuổi thanh thiếu niên mới phát hiện...Nên sớm tiến hành phẫu thuậtChứng sưng tấy âm nang và sa nang được điều trị bằng phẫu thuật là chủ yếu. Khi mổ, chỉ rạch một vết nhỏ dưới bẹn, tìm thấy ống dẫn tinh, phân túi ra, rồi kết lại ở vùng phụ cận ổ bụng. Ở người lớn tuổi, phải vá lại màng bụng. Cách tốt nhất để trị chứng sa nang là khi vừa phát hiện, lập tức tiến hành phẫu thuật. Chẳng hạn, bệnh chứng thoát vị bẹn cũng cần phải sớm tiến hành phẫu thuật mới tránh khỏi bị hoại tử ruột hoặc viêm màng bụng.Trước khi bị chứng thoát vị bẹn thì chứng sa nang sẽ phát tác trước một vài lần nên có lẽ bệnh nhân cũng phần nào hiểu được bệnh tình của chính mình. Khi chứng thoát vị bẹn phát tác, lúc nằm nghỉ ngơi, nếu không đưa nó trở về ổ bụng, và cảm thấy đau vùng bụng kèm theo nôn mửa thì lập tức đưa người bệnh đến bệnh viện điều trị.Cách điều trị dân gian chỉ có tác dụng tạm thời, không thể trị dứt điểm chứng sa nang. Ngoài ra, nếu chỉ đơn thuần rút nước ứ trong bìu tinh hoàn thì chỉ có thể làm giảm cơn đau một cách tạm thời, nước bên trong bìu tinh hoàn cũng sẽ tích lại ngay, và càng có nguy cơ bị nhiễm trùng.