áo chí tốn không ít giấy mực, các đài truyền hình đầu tư hàng tiếng đồng hồ vào vụ Lula Landry, nhưng dường như chưa ai đặt ra câu hỏi:
Tại sao chúng ta lại quan tâm vụ này đến vậy?“Vì Lula đẹp, đương nhiên rồi, người đẹp luôn giúp báo bán chạy, kể từ khi bức ký họa người đẹp mơ màng của Dana Gibson được đăng trên tạp chí New Yorker.
“Lula da đen, hay đúng ra là có màu da
cà phê sữa ngọt ngào. Báo chí liên tục nhắc nhở ta rằng đây chính là sự tiến bộ trong một ngành công nghiệp xưa nay chỉ quan tâm tới bề ngoài. (Nhưng tôi nghi lắm: biết đâu mùa này
cà phê sữa lại lên ngôi? Biết đâu sau vụ Landry sẽ có nhiều cô gái da đen lao mình vào thời trang? Phải chăng sự thành công của Lula đã làm thay đổi quan niệm về cái đẹp phụ nữ? Biết đâu búp bê Barbie da đen đang bán chạy hơn búp bê da trắng?)
“Gia đình và bạn bè của Landry đương nhiên là vô cùng đau xót, và tôi cảm thông sâu sắc với họ. Thế nhưng chúng ta, đám đông ngoài cuộc không máu mủ ruột rà, không có lý do gì để thương vay khóc mướn đến vậy. Hàng ngày có biết bao nhiêu phụ nữ trẻ chết trong những hoàn cảnh cũng vô cùng ‘bi đát’ (nghĩa là chết không vì lý do tự nhiên): tai nạn xe cộ, chơi thuốc quá liều, và có đôi khi là vì họ nhịn ăn nhịn uống để có được thân hình như Lula và đồng nghiệp. Chúng ta liệu có nghĩ gì đến những cô gái mang gương mặt vô cùng bình thường đó?”
Robin dừng lại, uống một ngụm cà phê và hắng giọng.
“Một mớ dạy đời,” Strike lẩm bẩm.
Hắn ngồi trên góc bàn của Robin, dán mấy tấm ảnh vào một hồ sơ mở, đánh số và ghi chú vắn tắt từng tấm trong mục lục ở bìa hồ sơ. Robin đọc tiếp từ màn hình máy tính.
“Sự quan tâm quá đà của chúng ta, thậm chí là ngay cả nỗi tiếc thương cũng cần phải được nhìn lại. Ngay trước cú nhảy định mệnh của Landry, hàng chục ngàn phụ nữ sẵn sàng đổi chỗ với cô. Những cô gái mới lớn nức nở mang hoa đến đặt ở ban công căn hộ 4,5 triệu bảng sau khi thi thể được mang đi. Liệu cú nhảy của Lula có làm một người mẫu mới vào nghề nào đó chùn chân trên con đường tìm kiếm hư danh?”
“Vô vấn đề cho rồi!” Strike nói. “Ý tôi là nhà báo, không phải cô,” hắn vội vã nói thêm. “Tác giả là đàn bà, đúng không?”
“Vâng, một cô Melanie Telford nào đó,” Robin trả lời, quay lên đầu trang có ảnh chụp một người phụ nữ tuổi trung niên tóc vàng mặt phệ. “Anh có muốn tôi bỏ qua phần còn lại không?”
“Không, không, cứ đọc tiếp.”
Robin hắng giọng thêm một lần nữa và tiếp tục đọc.
“Câu trả lời, chắc chắn, là không.” Cái này là chỗ người mẫu mới vào nghề bị chùn chân.”
“Ừ, hiểu rồi.”
“Ừm…” Một trăm năm sau thời Emmeline Pankhurst
[1], thế hệ thiếu nữ ngày nay chỉ theo đuổi việc làm sao trở thành một thứ búp bê giấy, một kiểu nhân vật tẻ nhạt với cuộc sống được tô vẽ nhưng đằng sau đó lại là sự đổ vỡ và đau khổ tột cùng, kết thúc bằng cú nhảy định mệnh từ tầng ba. Lại một lần nữa, bề ngoài là tất cả: nhà thiết kế Guy Somé nhanh chóng lên tiếng với báo giới là khi nhảy xuống Lula mặc một mẫu của ông này. Hai mươi bốn giờ sau khi Lula chết mẫu đó bán sạch. Liệu có quảng cáo nào hiệu quả hơn là việc Lula tìm đến cái chết trong trang phục của Somé?
[1. Nhà hoạt động nữ quyền nổi tiếng ở Anh quốc cuối thế kỷ 19, nhân vật nổi bật trong phong trào đấu tranh giành quyền bỏ phiếu cho phụ nữ. - ND]“Không, ở đây chúng ta không tiếc thương gì cô gái này, bởi cô ta cũng chỉ là một nhân vật tiểu thuyết, không có thật như hình tượng thiếu nữ Gibson mà Dana từng vẽ trên báo. Cái chúng ta khóc thương ở đây chỉ là một hình ảnh chớp nhoáng trên hàng loạt báo biếc và tạp chí bình dân; một hình ảnh từng giúp bán cho chúng ta rất nhiều quần áo, túi xách và cả một quan điểm về danh vọng mà sau cái chết của Lula cũng trở nên vô nghĩa và chóng vánh như bong bóng xà phòng. Cái chúng ta nhớ thương ở đây, nếu ta thật lòng thừa nhận, chính là những câu chuyện đời tư đầy tính giải trí của cô gái mảnh khảnh chịu chơi này; từ chuyện nghiện hút, cuộc sống phóng đãng, áo xống nọ kia và cả người yêu khi có khi không – những câu chuyện mà chúng ta từng ngấu nghiến.
“Đám tang của Lula được truyền thông nhắc đến không thua gì đám cưới của các sao trên các tạp chí bóng bẩy lòe loẹt, và ắt hẳn những nhà xuất bản của các tạp chí đó còn tiếc nuối Lula hơn nhiều người khác. Trên tạp chí, chúng ta thấy được các sao khóc Lula ra sao, còn gia đình của cô thì chỉ xuất hiện trong những tấm ảnh bé nhất, chỉ vì họ không được ăn ảnh lắm.
“Tuy nhiên có một câu chuyện về một người đi viếng Lula đã thực sự làm tôi xúc động. Tại đám tang, khi nói chuyện với một người mà cô ta không hề biết là phóng viên, cô ta kể là đã quen Lula tại trung tâm điều trị. Cô gái này ngồi ở hàng ghế cuối trong nhà thờ và lẳng lặng ra về. Cô không bán câu chuyện của mình cho báo chí, không như những người quen khác của Landry. Cô gái này làm ta cảm thấy xúc động về con người thật của Lula Landry, rằng Lula cũng có được cảm tình thực sự của một cô bạn gái bình thường. Còn đối với đám đông còn lại…”
“Bà ta không nói tên của cô gái bình thường đó à?” Strike chen ngang.
Robin im lặng dò lại bài báo.
“Không.”
Strike đưa tay gãi cằm chưa cạo sạch.
“Bristow không nhắc đến bạn bè nào của Lula ở trung tâm điều trị cả.”
“Anh nghĩ cô này quan trọng không?” Robin sốt sắng hỏi, quay ghế lại nhìn Strike.
“Gặp một người từng biết Landry trong lúc trị bệnh có thể hay hơn nhiều so với gặp bạn đi hộp đêm của cô ta.”
Strike phải nhờ Robin tìm kiếm những thông tin về Landry trên internet vì hắn chẳng còn thứ gì cho cô làm. Cô đã điện cho Derrick Wilson, người bảo vệ tòa nhà chỗ Lula ở và sắp xếp một cuộc hẹn cho Strike vào sáng thứ Sáu tại quán Phoenix ở Brixton. Thư từ hôm nay chỉ có hai bản tin và một thư đòi nợ; chưa có ai gọi điện cả, và Robin đã sắp xếp lại tất cả mọi thứ có thể sắp theo bảng chữ cái trong văn phòng, theo cả phân loại và màu sắc.
Nhớ lại khả năng google của Robin hôm trước, Strike quyết định giao cho cô công việc vớ vẩn này. Trong một tiếng đồng hồ, Robin đọc to những đoạn trích và bài báo linh tinh về Landry và người quen trong khi Strike sắp xếp lại một mớ biên lai, hóa đơn điện thoại và mấy tấm hình của vụ còn lại duy nhất mà hắn đang làm.
“Tôi đi tìm thêm vài thông tin về cái cô kia nhé?” Robin hỏi ý hắn.
“Ừ.” Strike lơ đễnh trả lời, mắt vẫn nhìn vào tấm hình chụp một người đàn ông đậm người hói đầu mặc complet và một cô gái tóc đỏ hấp dẫn mặc quần jeans bó chặt. Người đàn ông trong hình là ông Geoffrey Hook; cô gái tóc đỏ lại không hề giống Hook phu nhân chút nào. Trước khi Bristow xuất hiện, bà Hook là thân chủ duy nhất của Strike. Strike dán tấm hình vào hồ sơ của bà Hook và đánh số 12, trong khi Robin quay lại máy tính.
Sau đó cả hai im lặng, chỉ còn nghe tiếng Strike rút mấy tấm ảnh ra và móng tay cắt ngắn của Robin gõ lên bàn phím. Cách cửa vào phòng làm việc riêng của Strike đóng chặt, che đi cái giường xếp và những dấu vết dựng trại hôm qua, không khí trong văn phòng nồng nặc mùi chanh tổng hợp – Strike đã dùng rất nhiều thuốc xịt phòng rẻ tiền trước khi Robin đến. Sợ Robin nghĩ là hắn để ý đến cô theo kiểu kia khi hắn đến ngồi cùng bàn, Strike giả vờ phát hiện ra chiếc nhẫn đính hôn trước khi ngồi xuống, rồi hỏi han linh tinh lịch sự trong năm phút về hôn phu của cô. Matthew mới có bằng kế toán; để sống chung với Matthew, Robin phải chuyển từ Yorkshire xuống London tháng trước, cô đang nhận việc tạm thời trước khi có việc ổn định.
“Anh nghĩ cô ta có trong những bức hình này không?” Một lúc sau Robin lên tiếng. “Cái cô từ trung tâm điều trị đó?”
Robin vừa mở ra một trang đầy hình ảnh, toàn người mặc đồ đen đang đi theo hướng từ trái sang phải vào đám tang. Hàng rào bao quanh và những gương mặt bị làm mờ của đám đông trở thành phông nền của mỗi bức hình.
Nổi bật hơn cả là tấm hình chụp một cô gái da trắng xanh, rất cao, tóc vàng óng buộc đuôi ngựa, trên đầu cài trang sức bằng lưới và lông chim màu đen. Strike nhận ra ngay Ciara Porter, người đã ở cùng Lula trong ngày trước khi cô lìa đời, cũng là người bạn cùng xuất hiện trong những tấm ảnh nổi tiếng nhất trong sự nghiệp của Lula. Trong ảnh Porter rất đẹp, buồn rười rượi bước về phía lễ tang. Có vẻ như Porter đi đám tang một mình vì không có bàn tay nào nắm lấy cánh tay dài mảnh khảnh của cô hay đặt lên tấm lưng thon ấy cả.
Bên cạnh hình của Porter là hình một cặp, có chút thích là
Frieddie Bestigui, nhà xuất phim và vợ, Tansy. Bestigui trông như con bò tót, chân ngắn, ngực bệ vệ và cổ dày trục. Tóc bạc, gần như húi cua; gương mặt đầy nếp nhăn, những múi thịt chảy xệ và nốt ruồi, cái mũi gồ ra như một khối u. Nhưng trông Bestigui vẫn rất oai vệ trong áo khoác đen, bên cạnh là bà vợ gầy như bộ xương. Không thể thấy rõ mặt Tansy vì cổ áo lông của bà ta lật lên, lại thêm cặp kính râm tròn gọng khủng.
Cuối hàng là
Guy Somé, nhà thiết kế thời trang. Somé da đen, gầy, mặc một cái áo khoác dài màu xanh sẫm rất kiểu cách, ôm eo và xòe ra ở dưới. Somé cúi đầu, không thể nhìn rõ nét mặt do ánh sáng chiếu thẳng vào cái đầu trọc, ba cái khuyên tai kim cương to phản chiếu đèn flash từ camera sáng lóe lên. Cũng như Porter, hình như Somé cũng đi một mình dù trong khung hình chụp anh ta cũng lọt vào một nhóm nhỏ người đi viếng không tên tuổi đằng sau.
Strike kéo ghế lại gần màn hình, mặc dù vẫn giữ khoảng cách một cánh tay giữa hắn và Robin. Một gương mặt bị cắt một nửa ngay ở góc hình chụp đám đông, không có chú thích. Strike nhận ra ngay John Bristow, nhờ cái môi trên ngắn và đám răng thỏ. Bristow đứng choàng tay qua một người phụ nữ lớn tuổi trông rất đau khổ. Tóc bà này bạc trắng, gương mặt hốc hác tiều tụy, sự thương khóc không hề che đậy của bà khiến người ta cảm động. Đứng sau hai người là một người đàn ông cao lớn, trông có vẻ kiêu kỳ, dường như đang khinh khỉnh mọi thứ chung quanh.
“Tôi không nghĩ cô ta có trong này,” Robin nói, kéo màn hình xuống, xem thêm nhiều tấm chụp những người xinh đẹp và nổi tiếng, ai cũng có vẻ buồn bã, nghiêm trong. “A… Evan Duffield.”
Duffield mặc áo thun đen, quần jeans đen và áo khoác kiểu lính cũng màu đen. Tóc anh ta cũng đen; gương mặt sắc nét hốc hác, đôi mắt xanh lạnh lùng nhìn thẳng vào ống kính. Tuy cao vượt lên nhưng anh ta trông có vẻ yếu ớt hơn hai người đứng cùng, một người đàn ông mặc complet và một người phụ nữ lớn tuổi trông rất lo lắng. Trong hình bà ta đang mở miệng, tay ra bộ như đang dọn đường phía trước. Bộ ba này khiến Strike nghĩ tới hai bố mẹ đang dắt đứa con nhỏ bị ốm ra khỏi một bữa tiệc. Strike cũng để ý rằng mặc dù trông đau khổ vô phương, Duffield vẫn kẻ mắt khá đậm.
“Nhìn mấy cái hoa kìa!”
Hình của Duffield tuột lên phía trên màn hình và biến mất; Robin dừng lại trước ảnh chụp một vòng hoa khổng lồ mà ban đầu Strike tưởng là hình trái tim, trước khi nhận ra hình hai thiên thần có cánh đứng cùng nhau, toàn hoa hồng trắng. Một tấm ảnh nhỏ đính kèm chụp cái thiệp đi cùng với vòng hoa.
“Hãy yên nghỉ nhé, thiên thần Lula. Deeby Macc,” Robin đọc to.
“Deeby Macc? Tay nghệ sĩ nhạc rap? Vậy là họ có biết nhau à?”
“Tôi không nghĩ thế; nhưng ông này từng thuê một căn hộ trong cùng tòa nhà với Lula; trước kia còn nhắc đến Lula trong vài bài hát nữa. Báo giới rất phấn khích khi nghe ông ta dọn vô đó ở…”
“Cô biết nhiều thật.”
“Chỉ là từ mấy tạp chí này nọ thôi,” Robin đáp qua loa, tay kéo chuột lên xuống trên màn hình đầy ảnh đám tang.
“Deeby, tên tiếc kiểu gì vậy chứ?” Strike buột miệng.
“Từ tên thật của ông này, hai chữ cái đầu viết tắt là D.B mà” Robin giải thích rõ ràng. “Tên thật của ông ta là Daryl Brandom Macdonald.”
“Cô là fan nhạc rap hả?”
“Không,” Robin trả lời, mắt vẫn nhìn lên màn hình. “Tôi chỉ nhớ vậy thôi.”
Cô hết nhấp chuột lên các hình ảnh trên máy rồi lại gõ phím. Strike quay lại với mấy tấm ảnh của hắn. Tấm tiếp theo chụp ông Goeffrey Hook đang hôn cô tóc đỏ, tay sờ nắn một bên mông cô này ngay bên ngoài ga tàu điện Ealing Broadway.
“Trên YouTube có một đoạn phim Deeby Macc nói về Lula sau khi cô ta chết.” Robin nói.
“Xem thử nào” Strike đáp, kéo ghế tới trước vài bước, rồi nghĩ sao đó, lại kéo lùi một bước.
Đoạn băng mờ mờ bắt đầu chuyển động. Trên màn hình xuất hiện một người đàn ông da đen, to lớn, mặc áo thun có mũ, trên ngực áo có hình một nắm đấm đính bằng khuy nhọn. Ông ta ngồi trong ghế bọc da màu đen, đối diện với người phỏng vấn không được quay hình. Tóc Deeby cạo gần hết, mắt đeo kính râm.
“…vụ tự tử của Lula Landry?” Người phỏng vấn giọng Anh, bắt đầu hỏi.
“Vụ đó thật khốn kiếp mà, quá khốn,” Deeby trả lời, tay sờ soạng cái đầu trọc. Giọng ông ta nhẹ nhàng, hơi trầm và khô khan, thoáng chút nói nhịu. “Đó là cách họ đối xử với thành công: họ tìm cho ra, phá cho bằng được. Suy cho cùng là ghen ăn tức ở, anh bạn ạ. Chính báo giới chết giẫm đã xô cô ta ra cửa sổ. Hãy để cho cô ấy yên, tôi nói thật. Phải đến bây giờ cô ấy mới được yên.”
“Đúng là một màn chào đón khá sốc khi anh tới London,” người phỏng vấn nói “ý tôi là chuyện cô ấy rơi ngang qua cửa sổ nhà anh?”
Deeby Macc không trả lời ngay. Ông ta ngồi im, nhìn chằm chằm vào người phỏng vấn qua đôi kính râm. Rồi ông ta nói:
“Tôi không có mặt lúc đó, ai nói với anh tôi ở nhà?”
Tay phóng viên cười gượng, căng thẳng.
“Trời đất, không không, tôi không có ý đó…”
Deeby quay đầu lại và nói với một người không xuất hiện trong phim.
“Chắc phải gọi luật sư quá?”
“Tay phóng viên lại cười nịnh nọt. Deeby quay lại nhìn anh ta, vẫn không cười gì cả.
“Deeby Macc,” tay phóng viên nói như muốn hết hơi, “cảm ơn anh đã dành thời gian nói chuyện.”
Một bàn tay da trắng đưa ra trên màn hình; Deeby giơ nắm đấm lên. Bàn tay trắng cũng co lại, hai nắm đấm cụng nhau. Có tiếng cười nhạo của một người không có trong hình. Đoạn phim kết thúc.
“Chính báo giới chết giẫm đã xô cô ta ra ngoài cửa sổ,” Strike lặp lại lời Deeby Macc, kéo ghế về lại chỗ cũ rồi lẩm bẩm “Một ý hay.”
Hắn thấy điện thoại run lên trong túi quần. Hắn rút máy ra. Có tin nhắn mới từ Charlotte. Hắn thấy run cả người, như thể vừa thoáng thấy thú dữ ăn thịt đang chầu chực.
Tôi sẽ ra khỏi nhà vào sáng thứ Sáu từ 9 giờ đến 12 giờ, phòng khi anh muốn quay lại lấy đồ.“Hả?” Strike hỏi lại, láng máng nghe Robin đang nói gì đó.
“Tôi nói là có một bài rất ghê gớm về mẹ ruột cô ta.”
“Ok, cô đọc đi.”
Hắn bỏ điện thoại vào lại trong túi quần. Cúi đầu nhìn xuống hồ sơ của bà Hook, những suy nghĩ lúc nãy dội lại ong ong như có tiếng cồng vừa vang lên trong đầu hắn.
Charlotte cư xử đàng hoàng một cách đáng ngờ: giả vờ bình tĩnh ra vẻ người lớn. Lần này cô ta dùng một kiểu đối đầu mới, chưa bao giờ có trong tiền sử cãi vã phức tạp của hai người: “Giờ hãy hành xử như người lớn.” Biết đâu cô ta sẽ ở sẵn đó, cầm dao chực sẵn chỉ để đâm ngay vào sau vai hắn khi hắn bước vào; biết đâu hắn sẽ thấy xác cô ta trong phòng ngủ, cổ tay bị rạch, nằm trong một vũng máu đang đông ngay trước lò sưởi.
Giọng Robin vang lên đều đều như tiếng máy hút bụi. Phải cố lắm Strike mới tập trung được.
“…rao bán câu chuyện tình lãng mạn với một thanh niên da đen với hết thảy báo chí muốn mua. Nhưng với hàng xóm của Marlene Higson thì câu chuyện của bà ta chẳng có gì lãng mạn cả.
“Hồi đó bà ta làm gái,’ theo lời Vivian Cranfield, hàng xóm tầng trên của Higson lúc Landry còn nằm trong bụng mẹ. ‘Ngày giờ nào cũng có đàn ông ra vô nhà bà ta. Bà ta không bao giờ biết cha đứa nhỏ là ai, vì ai cũng có thể là tác giả mà. Bà ta cũng chẳng muốn có con. Tôi còn nhớ con nhỏ lẫm đẫm ngoài hành lang, vừa đi vừa khóc, trong khi bà ta còn bận tiếp khách. Lúc đó nó mới bé tí xíu, chỉ mặc mỗi cái bỉm, còn đi chưa vững… chắc có ai đó đã gọi cho bên Bảo trợ Xã hội, cũng còn may. Con bé được nhận nuôi thật là tốt phước.”
“Sự thật này chắc chắn sẽ khiến Landry vô cùng thất vọng, bởi cô từng nói rất nhiều trên báo về chuyện đi tìm lại người mẹ đã sinh ra cô…” Robin giải thích thêm, “bài này viết trước khi Lula chết.”
“Được rồi,” Strike đáp, đột ngột đóng tập hồ sơ rồi hỏi Robin “Đi dạo không?”
