CHƯƠNG 1

    
ô Oen-sơ, xong xuôi cả rồi rất tiếc là chúng tôi không có sẵn một chiếc thuyền nhỏ nào khác.
Cô Phrôna Oen-sơ đứng dậy và tiến lại gần viên thuyền trưởng:
- Công việc ngập đầu, những gã đi tìm vàng thì cứ dục quýnh lên...ông ta thanh minh.
- Tôi hiểu... cô gái ngắt lời, tôi cũng đang vội lắm. Xin ông thứ lỗi vì đã phiền nhiễu ông quá, nhưng...
Cô gái bỗng quay mình và chỉ về phía bờ:
- Ông có nhìn thấy ngồi nhà gỗ lớn đằng kia không, giữa đám cây thông và dòng sông ấy? Tôi đã sinh ra ở đó.
- Ở vào địa vị cô thì tôi cũng sẽ không ngồi yên được. Viên thuyền trưởng vừa dẫn cô gái đi trên boong tầu chật chội vừa lẩm bẩm một cách thông cảm.
Đám hành khách xô lấn chửi bới nhau. Hàng ngàn tay đi tìm vàng gào lên đòi nhân viên trên tàu chuyển lên ngay lập tức đồ đạc hành lý của họ. Từ cửa khoang hầm tầu mở hết cỡ nổi lên tiếng cọt kẹt của chiếc cần cẩu đang bốc mọi thứ hành lý thập cẩm lên. Những chiếc thuyền con đậu sát vào 2 bên sườn của con tàu chạy bằng hơi nước đón nhận những thùng, những kiện từ trên ném xuống, người trên thuyền thì mồ hôi mồ kê nhễ nhại xô đến đón hàng rồi vội hộc tốc chuyển cho nhau hết kiện nọ đến kiện kia. Có những hành khách nhoài người ra trên lan can tàu, gào đến khản cả tiếng với đám người trên thuyền, tay thì vung vẩy những tờ vận đơn. Đôi khi 2-3 hành khách cùng đòi một thứ hành lý thế là xảy ra cãi cọ tranh chấp.
Người phụ trách quản trị trên tàu thì cứ cuống cả lên không còn biết xoay xở ra sao nữa. Viên thuyền trưởng vừa dẫn Phrôna đi qua đám đông đến cầu tàu vừa nói. Các nhân viên trông coi kho hàng thì bỏ việc và bỏ luôn cả hàng hóa của hành khách. Nhưng dầu sao, chúng tôi cũng còn may mắn hơn tàu ngồi sao Bét-lê-em. Ông ta chỉ một con tàu đang thả neo ở xa xa.
Một chiếc thuyền kéo nhỏ lôi theo một cách khó nhọc chiếc xà-lan to kềnh, cố vượt qua đám thuyền và chiếc ca-nô. Gã điều khiển ca-nô vọng về va vào đầu mũi tàu, khi gã lùi ra thì mái chèo của gã sục xuống nước quá: chiếc ca-nô quay ngang và dừng hẳn lại. Từ phía ngược dòng, 2 chiếc thuyền căng buồm dài 20 mét chở đầy những người Anh-điêng và đám thợ đi tìm vàng cùng với mọi thứ trang bị của họ đang vùn vụt tiến đến. Một chiếc rẽ quặt vào bến, chiếc kia ép chiếc ca-nô vào xà-lan. Lúc đó gã điều khiển ca-nô vừa nhấc mái chèo lên, thế là con thuyền nhỏ của gã kêu răng rắc khi bị va chạm và suýt chìm. Lập tức gã lái ca-nô đứng phắt dậy và réo cả họ bọn người đi trên thuyền kia và bọn chở xà-lan ra mà chửi rất độc địa. Một gã trên xà- lan cũng trỏ sang chửi lại, trong khi đó đám người da trắng và da đỏ đi trên thuyền thì cười xì nhạo báng:
- Này, lão thuyền chài hạng bét kia! Về mà học lại cách chèo chống đi! Một tên nào đó nói to.
Gã ca-nô đấm một quả rất mạnh vào giữa hàm tên láo lếu dám coi thường gã làm cho tên này lăn lông lốc vào đống hành lý. Chưa hài lòng về đòn trừng phạt sơ sơ ấy, gã còn định nhảy hẳn sang chiếc xà-lan. Một tay đi tìm vàng loay hoay rút khẩu súng bị kẹt trong bao da bóng nhoáng của hắn ra, trong khi đó đồng bọn cười hô hố chờ pha gay cấn nhất sắp đến. Nhưng chiếc thuyền đã lại bắt đầu vụt đi: tay da đỏ giữ lái phía đuôi thuyền vung mái chèo vào ngực gã ca-nô làm cho gã ngã xuống sàn thuyền.
Vào lúc cao trào nhất của làn sóng nguyền rủa chửi bới, lời qua tiếng lại đã chuyển sang thượng cẳng chân hạ cẳng tay. Viên thuyền trưởng liếc nhìn cô gái cùng đi, ông ta tưởng sẽ thấy vẻ hoảng hốt của cô gái nhưng rất ngạc nhiên thấy Phrôna theo dõi cảnh tượng đó bằng một vẻ chăm chú, hai má đỏ hồng lên:
- Thật lấy làm tiếc...ông ta định xin lỗi.
Phrôna ngắt lời ông ta, tỏ ra tiếc rẻ vì cuộc ẩu đã bỗng dưng chấm dứt.
- Không! Không! Có gì đáng tiếc đâu! Tôi rất thích xem nhữn trìu mến nhìn Trinh nữ đang khuấy soong rượu pha bốc khói.
Nhưng Trinh nữ lại chỉ chú ý đến anh kỹ sư chủ nhà.
- Đừng có nghe. Anh ấy say rồi đấy. Lúc nào nghỉ chân là anh ấy lại mó máy đến chai rượu.
- Thôi, em...Giêch cãi.
- Nào, cạn cốc! Coóc-nen lên tiếng.
Ai nấy cạn cốc rồi đặt mạnh cốc lên bàn nghe đến choang.
Văng-sơ Coóc-lít tâm trạng vui vẻ, phấn chấn, nhưng thật trớ trêu anh lại nghĩ đến câu nói cửa miệng của Phrôna, lúc này đây anh đang học trong đời sống và tích lũy dược nhiều khái niệm mới mẻ về mối quan hệ giữa người và người. Bỗng chốc anh nhớ đến lễ đính hôn của Phrôna với Xanh Vanh-xăng nên anh đã đề nghị Trinh nữ hát. Trinh nữ có vẻ vui thích vì được anh mời nhưng cô còn hơi rụt rè, Chỉ đến khi Bi-xôp ngâm liến láu hai chục câu thơ Đám mây trôi thì cô mới quyết định hát bằng một giọng hơi yếu, cô hát một cách tình tứ bài Giành lại vàng cho em. Bài tình ca ấy làm cho Coóc-nen xúc động, nước mắt rưng rưng, khi đó trong lòng anh ta như trỗi dậy những ước vọng tinh thần.
Mọi người hoan nghênh nhiệt liệt giọng hát của Trinh nữ, Đen Bi-xôp nâng cốc chúc sức khỏe cô và tặng cô danh hiệu Giọng ca thánh thót như tiếng chuông của nhà thờ Đức Mẹ. Thế là một lần nữa mọi người lại cạn cốc một hơi.

★ ★

Sau khi Coóc-nen đến được 2 tiếng đồng hồ thì Phrôna đến, cô gõ cửa dồn dập, và khẩn thiết. Coóc-lít vội chạy ra mở cửa.
Vừa trông thấy anh, Phrôna reo lên vui mừng:
- ơ kìa! Anh Văng-sơ Coóc-lít! Em không biết là anh ở đây!
Anh bắt tay Phrôna và cố che chắn cái cửa. Đằng sau anh, Trinh nữ đang cười khanh khách và Coóc-nen thì đang hát ông ông để đòi uống nữa.
- Em làm sao thế? Coóc-lít hỏi.
- Anh có thể mời em vào nhà chứ. Phrôna nói, giọng hơi trách móc. Em bị trượt chân trên lớp băng nên chân tê cóng.
Những tiếng la thét của Trinh nữ lẫn với giọng the thé và oang oang của Tuyết và Đen Bi-xôp từ phòng trong vọng ra. Đen Bi-xôp đang kịch liệt phản đối cái gì đó. Văng-sơ Coóc-lít thấy mặt mình nóng bừng.
- Phrôna, em không vào được đâu. Em không nghe thấy gì sao?
- Em phải vào. Hai chân em đang tê cóng đây, em vừa nói với anh rồi.
Văng-sơ đành phải miễn cưỡng để cho Phrôna bước vào rồi đóng cửa lại. Bên ngoài tối nên Phrôna phải dừng ở ngưỡng cửa giây lát cho quen với ánh sáng trong nhà rồi cô liếc nhìn nhanh quang cảnh trước mắt.
Khói bốc lên nghi ngút từ soong rượu đun trên bếp, căn phòng kín mít lại nồng nặc mùi khói thuốc và rượu làm cho ai ở ngoài mới vào phải muốn lộn mửa. Còn Coóc-nen thì đang chạy quanh bàn đuổi bắt Trinh nữ, cô ta cầm một cái thìa dài xúc mù-tạc để tự vệ, mỗi khi Coóc-nen xán đến, cô bôi nghuệch ngoạc lên mặt lên mũi anh ta. Tuyết Chỉ ngồi nhìn cảnh vui vẻ đó, còn Bi-xôp thì tay cầm cốc rượu thỉnh thoảng lại phá lên cười trước những trò đùa của Trinh nữ. Mặt ai cũng đỏ như gấc.
Văng-sơ hụt chân phải bám vào cửa. cảnh tượng đó hình như khôi hài quá đến mức anh rất muốn bật cười nhưng cuối cùng lại biến thành một cơn ho rũ rượi. Phrôna chợt nhớ đến đôi chân tê cóng của mình nên bước vào.
- Chào anh Đen! Cô nói to.
Nghe tiếng gọi quen thuộc, nét vui vẻ trên gương mặt anh chàng thự mỏ biến mất, anh ta bất đắc dĩ phải quay lại nhìn.
Phrôna hất cái mũi trùm đầu ra phía sau, gương mặt đỏ ửng vì lạnh giá nổi bật lên trên cổ áo lông màu sẫm, tựa như một tia nắng lọt vào bóng tối của một ngôi nhà lụp xụp. Ai cũng đều biết cô là con gái của Gia-côp Oen-sơ. Trinh nữ thốt lên kinh ngạc đánh tuột cái thìa mù tạc, còn Coóc-nen thì lơ đãng đưa tay lên che những vệt mù-tạc vàng trên mặt, thành ra lại càng làm cho mặt nhem nhuốc thêm, rồi ngồi thụp ngay xuống chiếc ghế đẩu ngay cạnh đấy. Chỉ có Tuyết là vẫn bình tĩnh, chỉ mỉm cười!
Cuối cùng Bi-xôp cũng đáp lại được một câu "Chào cô!" rồi không nói thêm được câu gì nữa.
Sau một giây, Phrôna cất tiếng:
- Xin chào tất cả các bạn!
- Phrôna, em lại đây.
Văng-sơ đã kiềm chế được sự bối rối, đưa Phrôna đến gần cái bếp lò và để cô ngồi đối diện với Tuyết.
- Cô tháo giày ra và đừng ngồi gần lửa quá. để tôi xem có kiếm dược cái gì đó cho cô không.
- Một chútng chuyện này. Cũng may là tay kia không kịp rút súng ra, nếu không thì...
- Không biết đến bao giờ, ta mới đặt chân lên bờ được! Viên thuyền trưởng mỉm cười rồi nói gã kia là một tay bất lương đấy. Ông ta chỉ gã ca-nô lúc đó dang áp thuyền của gã vào sườn con tàu. Gã bằng lòng chở cô sang sông với giá 20 đô-la bởi vì cô là phụ nữ, với đàn ông gã đòi những 25 đô-la. Rồi cô sẽ thấy tôi nói đúng, gã là một tên cướp biển, thế nào rồi gì cũng sẽ bị treo cổ. Nửa giờ đồng hồ làm việc mà lấy những 20 đô-la!
Này, nói gì trên ấy đấy! Gã vừa được viên thuyền trưởng nhắc đến quăng một mái chèo lên sàn thuyền. Ai cho phép anh nói xấu người khác? Gã hỏi một cách khiêu khích.
Rôi gã vắt nước ở ống tay áo ướt sũng khi gã quơ lấy tay chèo.
- Anh thính tai lắm. Viên thuyền trưởng khen gã.
- Và quả đấm cũng nhanh nữa! Gã nói thêm.
- Và cái miệng thì độc địa và leo leo.
- Nghề của ta là phải thế. Ta phải đối phó với lũ cá mập các anh. Anh dám gọi ta là cướp biển trong khi anh bắt hành khách ngồi chất như cá hộp, lại còn bắt họ phải trả đắt gấp đôi giá vé hạng nhất. Anh cho hành khách ăn suất cơm thường của thủy thủ và để họ ở bẩn hơn cả chuồng lợn. Ta mà là cướp biển thì anh là gì?
Một hành khách mặt đỏ như gà chọi vì rượu thò đầu ra ngoài lan can tàu hét lên với viên thuyền trưởng:
- Ông Tư-stông! Tôi yêu cầu bốc hàng của tôi lên ngay lập tức. Ông nghe rõ chưa? Năm mươi con chó của tôi đang ăn thịt lẫn nhau trong các chuồng bẩn thỉu của ông đấy, ông sẽ biết tay tôi nếu ông không đưa chúng lên cho sớm. Ông làm tôi thiệt hại bạc ngàn mỗi ngày. Tôi yêu cầu ông chấm dứt cái trò này đi, tôi không chịu nổi nữa đâu, đùa dai thế đủ rồi! Tôi sẽ kiện và cho công ty của ông phá sản, thật đấy, thật như tên tôi là That Phec-guy-sơn đấy. Khôn hồn thì động đậy đi một tý, vì ông đã biết tên That Phec-guy-sơn là thế nào rồi.
- Ta mà là cướp biển ư? Gã ca-nô vẫn lẩm bẩm một mình. Ta muốn biết trong hai ta ai cướp biển hơn ai?
Tơ-stông khoát một cử chỉ để cho lão mặt đỏ đừng gào thét nữa rồi quay sang phía cô gái:
- Tôi rất muốn tiễn chân cô lên tận bờ nhưng cô xem đấy chúng tôi bận ngập đầu. Tạm biệt cô, chúc cô may mắn! Tôi sẽ cắt cử hai người lo hành lý của cô. Sáng mai, chắc chắn họ sẽ giao lại cho cô tại cửa hàng.
Cô gái bíu lấy tay viên thuyền trưởng rồi bước xuống ca-nô. Sức nặng của cô làm cho con thuyền hơi chòng chành vì nước ùa vào qua khe ván sàn, làm ướt cả đôi giày ống của cô. Cô gái vẫn thản nhiên ngồi xuống ghế băng phía sau và giấu chân dưới ghế:
- Này thôi! Gượm đã! Viên thuyền trưởng kêu. Cô Oen-sơ, cô không vào bờ được với con thuyền này đâu. Quay lại đi, tôi sẽ cho người chở ngay cô lên bờ khi nào tôi có thuyền.
- Xin chào! Ta sẽ gặp nhau trên thiên đàng! Gã lái thuyền thốt lên.
Gã muốn cho thuyền đi nhưng Tơ-stông níu lấy mép thuyền.
- Buông ra! Gã lái thuyền hét lên dọa dẫm.
Đền đáp lại cử chỉ quan tâm của viên thuyền trưởng với cô gái, gã lái thuyền dùng mái chèo đập một cú rất mạnh vào cổ tay làm cho viên thuyền trưởng buột ra những lời nguyền rủa giận dữ quên cả việc cô gái đang có mặt ở đó.
- Đáng tiếc là cuộc chia tay của chúng ta mất cả vẻ lịch sự. Cô gái cười khanh khách và nói to lên với viên thuyền trưởng khi con thuyền đã ra xa.
- Mẹ kiếp! Viên thuyền trưởng vừa cau có vừa ngả mũ vẫy chào cô gái một cách lịch thiệp. Thật đáng mặt nữ nhi!
Một cảm giác ao ước bỗng xâm chiếm đầu óc viên thuyền trưởng trẻ tuổi: ao ước được ngắm nhìn mãi cặp mắt xanh của cô Phrôna-Oen-sơ. Không hiểu sao, anh cảm thấy dám cùng cô đi tới cùng trời cuối đất.
Đột nhiên anh thấy chán ngấy cái nghề sông nước của mình, muốn tung hê tất cả để cùng Phrôna di tới Klông-đai.
Anh ngước mắt lên phía lan can tàu bắt gặp bộ mặt đỏ như gấc của Phec-guy-sơn và quên bẵng cái ước mơ vừa thoáng lướt qua.
Bụp!
Một mái chèo vọng về làm tung nước lên mặt Phrôna.
- Xin cô đừng giận. Gã lái thuyền tỏ ý xin lỗi. Cô biết đấy, tôi đã rất cố gắng.
- Tôi biết lắm. Cô gái vẫn vui vẻ đáp lại.
- Ôi, không phải vì tôi yêu cái nghề sông biển này đâu. Tôi phải xoay xở để kiếm được vài đô-la một cách lương thiện, thú thực với cô, làm ăn cách này theo tôi là chân chính nhất nếu tôi không gặp nhiều chuyện rủi ro thì bây giờ chắc tôi đã có mặt ở Klông-đai rồi. Nhưng rủi ro là thế đấy, tôi đã mất hết mọi thứ trang bị ở Đèo gió khi đã đi được nửa đường, sau khi đã vượt qua khe...
Xoạt! Bụp!
Lại một vẩy nước tung tóe lên đầu cô gái. Những giọt nước chảy ròng ròng xuống cổ làm cho cô gái rùng mình.
- Giỏi lắm! Cô đủ nghị lực để thành công ở đấy đấy. Gã nói bằng giọng khích lệ Phrôna. Cô tới đằng kia phải không?
Cô gái gật đầu đáp lại.
- Như tôi đã kể với cô lúc nãy, sau khi mất hết trang bị, tôi trở lại vùng ven biển. Khi đó tôi chẳng còn xu nào nhưng tôi vẫn muốn kiếm được cái gì đó để mua lại trang bị mới. Chính vì thế mà tôi có nâng giá chở thuyền lên một chút. Cô không để tâm chứ? Tôi cũng không tồi hơn những kẻ khác đâu, chỉ vì tôi phải trả những 100 đô-la cho con thuyền mướp này trong khi nó chỉ đáng giá 10 đô-la ở Mỹ. Và những cái khác nữa cũng thế thôi. Trên con đường mòn Ska-nê kia chẳng hạn, một chiếc đinh đóng móng ngựa giá 25 xu. Cô có tưởng tượng được không... một gã vào trong quán rượu và gọi một cốc uytki giá nửa đôla. Uống xong, gã trả hai chiếc đinh đóng móng ngựa. Thế là cả chủ và khách đều hài lòng.
- Sau những điều phiền muộn đó, anh đâu có thiếu can đảm nghĩ tới chuyện trở lại tìm vàng nữa. Tên anh là gì nhỉ? Biết đâu chúng ta lại tình cờ gặp nhau sau này.
- Ai? Tôi ư? Ô, tôi tên là Đen Bi-sốp làm nghề đi tìm vàng. Nếu như sau này tôi có gặp lại cô, cô cứ nhớ cho rằng tôi sẽ biếu cô đến cả cái áo sơ-mi cuối cùng... Xin lỗi, ý tôi muốn nói mẩu bánh cuối cùng.
- Cám ơn anh. Cô gái đáp lại với một nụ cười dịu dàng.
Phrôna Oen-sơ là người biết quý những lời nói chân thành.
Gã lái thuyền dừng tay chèo, nhặt một chiếc hộp sắt tây cũ trong lớp nước bao quanh chân gã.
- Cô tát nước đi. Gã quăng cho cô chiếc hộp sắt tây. Thuyền ngập nước nhiều hơn từ lúc chòng chành. Phrôna cười thầm và bắt đầu tát nước ra khỏi thuyền. Mỗi khi cô cúi xuống múc nước thì những ngọn núi phủ băng cũng nhấp nhô ở chân trời, giống như những đợt sóng lớn. Thỉnh thoảng cô dừng tay nghỉ và nhìn về phía con thuyền đang đi tới, ở đó lố nhố những bóng người. Đây là một eo biển nằm kẹt giữa hai bờ dốc, có chừng 20 chiếc tàu lớn chạy bằng hơi nước đang thả neo. Giữa những con tàu và hai bến bờ đó là những chiếc thuyền con, thuyền kéo, thuyền độc mộc to nhỏ đủ loại qua lại như mắc cửi.
" Người lái thuyền vạm vỡ này có sá gì thiên nhiên hung dữ ở đây" Phrôna nghĩ thầm.
Trong trí tưởng tượng, cô nhớ lại quang cảnh những phòng diễn giảng và những buổi lên lớp tối, nơi cô đã được tiếp thu những kinh nghiệm và kiến thức của những bậc thầy. Cô hiểu rõ thế giới vật chất và biết kính trọng sâu sắc mọi nỗ lực của con người.
Trong một lúc lâu, chỉ có tiếng mái chèo khua nước của Đen Bi-xốp gõ nhịp. Rồi một ý nghĩ lướt qua đầu gã.
- Cô chưa cho tôi biết tên cô là gì nhỉ?
- Tôi tên là Phrôna Oen-sơ.
Gã lái thuyền tỏ ra bối rối:
- Cô... cô là Phrôna Oen-sơ ư? Gã hỏi lại một cách rụt rè. Có phải Gia-côp Oen-Sơ là bố cô không?
- Phải, tôi là con gái của Gia-côp Oen-sơ.
Gã bật ra một tiếng huýt gió dài kính nể và nhẹ tay chèo.
- Cô quay về ghế sau mà ngồi đi và đừng để chân ngâm trong nước nữa. Hắn nói như ra lệnh. Giả lại tôi cái hộp, đưa ngay cho tôi đi.
- Tại sao, tôi tát không thạo hay sao. Cô gái hỏi lại, có vẻ tức giận.
- Có, cô tát thạo lắm, nhưng cô là... cô là...
-... Tôi vẫn là người như khi anh chưa biết. Nào, anh cứ chèo thuyền đi... Đó là việc của anh, còn tôi lo việc của tôi.
Gã nhìn cô kính phục và lại nghiêng mình trên hai tay chèo.
- Thế đấy, hóa ra cô là con gái của Gia-côp Oen-sơ! Lẽ ra tôi phải đoán được mới phải.
Khi họ tới cái doi cát ngổn ngang những đống hàng và xôn xao, ồn ào tiếng người thì Phrôna đưa tay ra cho gã lái thuyền bắt. Dẫu rằnu của anh ra rồi đứng dậy.
- Anh ngủ chưa? Đen hỏi.
Không thấy trả lời. Thế là anh nhẹ nhàng bước lại gần giường và kéo chăn đắp cho Coóc-lit đang ngủ.