Dịch giả: Trạng Khang - Quốc
Chương V
HỌ ĐÃ NGHĨ GÌ NGÀY HÔM ĐÓ…

Thời gian trôi qua. Joe Alex đã viết xong một cuốn sách và đang viết cuốn tiếp theo. Anh ngồi bên bàn viết nhưng trong đầu nghĩ về Caroline. Anh đợi điện thoại của cô. Tất cả các thủ tục đã làm xong và chuyến công tác sẽ được khởi hành sau vài ngày nữa. Họ sẽ lại chia tay nhau, tuy chỉ vài tuần, nhưng sau đó là mùa thu. Mùa đông họ dự định sẽ cùng nhau đi nghỉ ở một nơi nào đó ven biển Châu Âu ấm áp, họ sẽ tránh mọi người bằng cách không cho ai biết địa chỉ cả. Bây giờ thì khó có thể nói cho Caroline cái kế hoạch này. Cô rất muốn tới Kenos. Anh cảm thấy rằng cô tin vào mảnh giấy của Perimos một cách ngây thơ như đứa trẻ vậy. Cô tin một cách tuyệt đối rằng chỉ cần được tới hòn đảo đó, tìm kiếm kỹ một tý là trước mắt sẽ hiện lên một cái đền thờ Nữ thần mê cung, trong đó có một chìa khóa giải mã mọi bí ẩn của đời sống người dân Crêt. Hai tháng lại đây cô sống bằng viễn cảnh của chuyến đi. Ngay hôm sau, hai thành viên của đoàn khảo cổ sẽ lên đường. Đó là Pamela và Robert Gordon, họ sẽ khởi hành trên chiếc thuyền buồm nhỏ xinh xắn của họ. Anh nhìn đồng hồ. Bốn giờ kém năm, Caroline chắc sẽ gọi điện ngay bây giờ. Họ dự định đi ra biển để tiễn vợ chồng Gordon.
Simon Caruthers đang thắt ca-vat trước gương, trong chiếc buồng hẹp của căn hộ ở Mendow Street. Anh vuốt thẳng chiếc cổ áo, tự ngắm mình một cách hãnh diện. Phải, anh chắc chắn là người đẹp trai. Tuy nhiên, lúc này không nghĩ tới điều đó. Anh khoác chiếc áo vét và bước vào phòng. Trên bàn để tờ giấy dày đặc số và ký hiệu. Caruthers cầm tờ giấy lên đọc lướt qua. Anh nhíu mày. Có thể như thế này sẽ đạt được kết quả. Có thể nhưng chắc. Anh nhìn lại một lần nữa và lắc đầu đặt xuống bàn. Anh đang ngồi suốt bốn giờ đồng hồ để nghĩ ra một cách chơi xổ số thể thao nhằm đoạt giải độc đắc một trăm nghìn bảng. Nhưng cách chơi này vẫn chưa hoàn chỉnh.
Trời ơi -  Caruthers lẩm bẩm – Tại sao mình lại không gặp may nhỉ? Mình thuộc loại thông minh cơ mà … thực sự thông minh. Mìình không biết mình có phải là một người trí thức đặc biệt không? Có lẽ không. Điều này chẳng có nghĩa lý gì trên thế giới cả. – Anh liếc nhìn đồng hồ. Bốn giờ kém năm, Anh định ngồi suy nghĩ thêm về cách chơi nhưng không còn thời gian nữa. Anh phải ra bến chia tay với Gordon vì một giờ nữa họ sẽ rời bến. Chỗ bạn bè mà. Mọi người và cả giáo sư chắc cũng tới – Một thằng ngốc đáng nguyền rủa  - nhưng từ này không phải dành cho giáo sư Lee mà là dành cho Gordon  - một kẻ tầm thường, có trí thông minh của một con lừa nhưng lại được số phận nâng đỡ. Trời ơi, giá mình có chỉ  được một phần mười số tiền của nó thôi. Mình sẽ viết sách và không sợ những thằng cha cổ hủ và không cần phải ngửa tay xin học bổng trợ cấp.
Anh lại cúi xuống nhìn cách tính toán gần như tối ưu của mình.
Rồi xem … - Anh lẩm bẩm, cầm lấy mũ phớt và đi ra khỏi nhà.
Pamela Gordon đang đứng trên chiếc thuyền buồm xinh xắn có gắn máy, trên mũi thuyền màu da trời nổi bật tên thuyền, là tên của cô. Cô nghe thấy bước chân của Gordon đang chất vào trong khoang các hòm mà Caroline gửi họ mang đi trước, Caroline chịu trách nhiệm về toàn bộ chuyến đi. Trong hòm có các thiết bị nghiên cứu, máy chữ, giấy, bìa vẽ, cùng hàng trăm thứ lặt vặt cần thiết khác. Thực phẩm và hành lý cá nhân sẽ được mang đi với người theo tàu thủy tới Hy Lạp. Pamela ngả người trên cần lái, đưa mắt nhìn bờ biển ẩm ướt. Giờ này vẫn chưa có ai. Chắc họ sắp tới. Chỉ tí nữa thôi vợ chồng chị sẽ rời bến, Gordon sẽ mở máy và họ sẽ đi dọc theo sông Thames ra cửa biển. Sau đó là kênh La Manche, nước Pháp, bờ biển Tây Ban Nha, eo biển Gilbranta và chặng đường dài dưới nắng nóng trên biển Địa Trung Hải.
Chị hơi mỉm cười. Không một ai lại nghĩ rằng niềm vui sướng nhất của Pamela Gordon lại là được lái thuyền trong lúc biển động. Chị là người can đảm, biết suy xét và không bao giờ bị mất bình tĩnh.
Gordon trèo lên mui thuyền lấy tay lau mồ hôi trên mặt và mỉm cười với vợ. Chị đáp lại bằng nụ cười.
Mọi thứ sẵn sàng rồi chứ?  - Chị hỏi
Rồi. Chúng ta có thể khởi hành.
Chúng ta phải đợi họ đã? - chị nhẹ nhàng sửa lại cổ áo sơ mi cho chồng bị quăn.  – Robert anh có biết là em rất sung sướng không?
Em nghĩ là chúng ta sẽ tìm thấy gì trên đảo Keros? -  giọng nói của anh đầy sự hoài nghi  - Mảnh giấy này rất thú vị, nhưng quả thực anh ngạc nhiên khi giáo sư nhanh chóng quyết định lên đường. Chúng ta đã biết gì về hòn đảo này đâu…
Ôi, em có nói về cái hòn đảo này đâu. Mặc kệ nó. Em đang nghĩ về chuyến đi biển của chúng ta cơ. Chưa bao giờ người ta lại cảm thây gần gũi với nhau như đi trên biển trong khoang thuyền chật hẹp – cô lấy chân đạp khẽ xuống sàn thuyền  - Em thích chúng ta sẽ hoàn toàn một mình với nhau suốt một tuần lênh đênh trên sông  - Chị lại đặt khẽ bàn tay lên vai chồng rồi quay đi. Chị đi về phía bánh lái và nhìn lên bờ. Chị đang đợi. Simon Caruthers sẽ tới trong chốc lát.
Hai năm trước đây, khi Robert Gordon được thừa hưởng một gia tài kếch xù do cha để lại, Pamela đã quyết định ngay là sẽ trở thành vợ anh. Mặc dù vậy, không một giây phút nào cô ngừng yêu Simon Caruthers. Tình yêu của chị với Simon là tình cảm nóng bỏng thiếu chín chắn nhất trong con người phụ nữ lạnh lùng và tỉnh táo này.
Điều này chị cũng không biết làm thế nào để tránh khỏi.
John Mellow vẫy taxi và chui vào xe một cách khó nhọc vì nó quá hẹp so với khổ người của anh. Dựa tấm lưng to bè vào đệm ghế, anh cảm thấy mệt mỏi. Suốt đêm qua anh phải hiệu đính lại quyển sách được viết từ nhiều năm nay. Lẽ ra anh phải cảm thấy vui khi nghĩ về quyển sách này vì trước họ chưa có ai tổng hợp một vấn đề rộng đến như vậy, nhưng trong thâm tâm anh lại cho rằng việc hợp tác cùng với Gordon viết chung quyển sách này là một sai lầm lớn nhất trong đời. Không phải Gordon không đủ thông tin cần thiết về đồ gốm Crêt. Nguợc lại người bạn của anh biết vấn đề này rõ hơn ai hết từ truớc đến nay. Nhưng quyển sách của họ không phải loại bách khoa thư. Tầm quan trọng của đồ gốm trong khảo cổ học không lấy gì ghê gớm lắm, nó chỉ dùng để xác định niên đại của thành phố, vương quốc của nền văn minh. Vì vậy những giả thuyết rút ra từ việc hệ thống hoá đồ gốm cổ mới là điều quan trọng. Họ đã nêu một vài giả thuyết mới có ý nghĩa quan trọng và làm thay đổi quan điểm từ truớc tới nay về niên đại của một số nhóm đồ gốm Crêt. Những giả thuyết này là cơ sở tuyệt vời và tạo nên giá trị cho tác phẩm của họ. Mặc dù trên bìa cuốn sách sẽ có hai cái tên, nhưng John Mellow biết rằng tất cả những cái gì có giá trị mới đều đuợc rút ra từ bộ não của anh, Gordon không phải là người phát minh. Anh ta chỉ là người thợ cần cù, chăm chỉ, có ích cho công việc đòi hỏi sự cần mẫn như là công tác khảo cổ. Còn việc đối chứng những vấn đề tưởng chừng cách xa nhau, hoặc mạnh dạn phê phán những quan điểm do người khác trong quá khứ đã đưa ra thì chẳng bao giờ xuất hiện trong đầu anh ta cả.
Mellow thở dài. Anh không bao giờ hé ra với ai là anh bị ăn cắp. Điều tệ hại hơn là bản thân kẻ ăn cắp lại không biết điều đó, Gordon rất dè dặt đồng ý để đưa vào cuốn sách những điều mà anh ta không hiểu. Nhưng khi đã hiểu ra rồi thì anh lại đưa đến hàng tá những điều vụn vặt để nhằm củng cố các kết luận. Điều đó là cần thiết nhưng liệu nó có ý nghĩa cơ bản không?
Mellow lại thở dài.
Thôi, sẽ không bao giờ để lặp lại nữa …  - Anh lẩm bẩm. Xe taxi chạy nhanh trên đường nhựa rộng dọc theo bờ sông. Trên sông có đến một rừng cột buồm và bóng dáng lênh khênh của những chiếc cẩu cảng. John nghĩ thoáng qua về biển rồi lại về Gordon. Chiếc thuyền buồm nhỏ này sẽ bơi qua vùng vịnh Biskay. Từ hồi còn học sinh, Mellow nhớ rằng có đến một nửa số nhân vật chính trong các truyện phiêu lưu trên biển đều kết cục thảm thương ở vùng vịnh Biskay đầy giông tố. Nếu như có một con sóng lớn nào lật chìm cái con thuyền bé nhỏ này thì có thể sẽ hơi buồn nhưng có lẽ công bằng với quyển sách về đồ gốm Crêt. Nếu không chẳng bao lâu nữa quyển sách sẽ đem lại niềm vinh quang không xứng đáng cho Robert Gordon.
Mellow vẫn mãi nghĩ ngợi thêm một lúc nữa vì bản thân anh sẽ xúc động như thế nào về tin chiếc thuyền buồm “Pamela” bị chìm. Phải, đó sẽ là một chuyện bi thảm thực sự … anh bạn Gordon đáng mến của chúng ta không phải là nhà khoa học đầu đàn, nhưng đó cũng là một tổn thất lớn lao cho tất cả chúng ta và… mặc dù anh ta không phải là một nhà khoa học chân chính. Không thuộc loại tài năng nhưng phải nói là anh ta cũng chân thực, một người bạn đáng mến.
Luồng suy nghĩ của anh bị cắt đứt bởi vòng cua đột ngột của xe tắc xi. Truớc mắt anh chiếc “Pamela” đã hiện ra, màu da trời, thon dài lịch sự đang thả neo trên bến.
Giáo sư Hugh Lee ra khỏi nhà, buớc chân ông nhanh nhẹn thoải mái mặc dù tóc đã bạc và mặt cổ có nhiều nếp nhăn. Ông qua đường tiến tới xe của mình đang để ở phía bên kia hè.
Xe chuyển bánh. Ngồi sau tay lái, ông nghĩ về Robert Gordon. Chốc nữa ông sẽ chia tay với anh ta để rồi gặp lại nhau ở đảo Keros sau vài ngày nữa. Ông là người chỉ huy nhóm nghiên cứu, người thầy và là người cha tinh thần của họ, nhưng không một ai biết rằng ông luôn luôn nghĩ về Robert Gordon từ nhiều năm khi Robert hãy còn là một đứa trẻ con. Ông không nghĩ rằng một ngày nào đó nó sẽ trở thành nhà khảo cổ.
Trong suốt những năm đó, ý nghĩ về Robert Gordon đã làm đau đớn thâm tâm giáo sư Hugh Lee.
Mary Sanders hãy còn trần truồng trong buồng tắm. Cô đang chải mớ tóc đen, dài óng ả của mình. Liếc nhìn chiếc đồng hồ đeo tay bé tí tẹo mà cô cởi ra khi tắm đang treo trên chiếc móc khăn mặt. Bốn giờ kém năm. Bàn tay cầm lược vội chuyển động nhanh hơn.
Mẹ ơi!
Mary sống cùng với mẹ trong một căn hộ ba phòng nhỏ ở tầng một của một ngôi nhà lớn. Ngôi nhà này trước đây của cha cô. Khi cha cô mất, cô mới mười sáu tuổi. Mẹ cô không đủ tài ba để duy trì cửa hàng đồ cổ. Hơn nữa sự cạnh tranh của các hãng buôn đồ cổ lớn vượt quá sức của người đàn bà đã già yếu này. Bà bán cửa hiệu, bán nhà và bộ sưu tập cổ, chỉ giữ lại phần buồng ở. Số lãi tiết kiệm hàng tháng vừa đủ để duy trì cuộc sống của hai mẹ con và cho cô học hành. Thỉnh thoảng lại phải chi thêm từ vốn. Hiện nay nếu không có thêm luơng của Mary thì có lẽ họ sẽ sống ở mức trên nghèo một tý. Mỗi một sự vi phạm ngân sách hàng tháng dù nhỏ nhặt nhất cũng có thể gây tai hoạ lớn. Bây giờ, nhờ khả năng tháo vát của bà mẹ nên Mary không bị thua kém bạn bè là mấy, mặc dù loại váy cô mặc thuộc loại vải tồi hơn của Caroline Beacon. Còn đồ trang điểm thì không thể so với những thứ đắt tiền nhưng kín đáo của Pamela Gordon. Cô nhíu mày cau có:
Mẹ ơi! Đưa cho con cái váy màu mận chín nào! Nhanh lên không con muộn mất!
Váy đã sẵn sàng rồi đây! - Giọng mẹ cô từ tốn.
Mary chạy ra buồng mình mặc vội vàng. Cô vẫn đang nghĩ ngợi về Robert Gordon.
Cô đã cố quên anh ta đi, không, không, không phải anh ta mà là cái sự việc ấy. Đã mấy năm qua rồi nhưng cô vẫn không làm sao quên được. Hôm nay cô lại nghĩ tới nó từ sáng.
Có lẽ vì họ rời bến hôm nay chăng? – cô nói thầm, chân xỏ vội vào giày.
Phải, có lẽ do cái kỷ niệm không hay ho ấy lại liên quan tới sự ra khơi của thuyền “Pamela”. Có lẽ là như vậy.
Một thằng ngốc đáng nguyền rủa – cô nghĩ mà không biết rằng đúng vào lúc đó Simon Caruthers cũng nói như vậy về Robert Gordon - một kẻ đáng nguyền rủa. Đáng lẽ mình phải nhìn thấy trước sự có mặt của hắn ở đấy chứ.
Sự việc mà cô đang nghĩ về nó là sự việc duy nhất trên đời, cô muốn quên đi mà không được.
Đó là vào kỳ thực tập cuối cùng trước khi tốt nghiệp, mọi người tham gia khai quật khu thành cổ do người La Mã xây dựng ngăn chia nước Anh và Scốt len. Cô nhớ rất rõ cái buổi sáng hôm đó. họ đang sàng đất giữa móng của tưòng thành và một ngôi nhà vừa mới đào lộ ra cách đấy vài tuần. Đó cũng là thời kỳ mà việc mua một đôi tất dài, mới, là một khoản chi phí thực sự quan trọng. Vừa sàng đất, cô vừa nghĩ về đôi tất. Các mảnh vật như tiền cổ, sắt rỉ, mảnh sứ vỡ được sàng ra để vào hộp giấy bên cạnh. Bỗng nhiên trên mặt sàng ánh lên màu của một chiếc nhẫn vàng, tròn, nặng sáng và nhẵn bóng như thể ai vừa mới chôn cách đây một giờ dưới đất. Không nghĩ ngợi gì, Mary cúi người nhặt chiếc nhẫn và đút ngay vào túi quần. Cô nhìn quanh. Bên cạnh đấy vài bước chân, Robert Gordon vẫn đang sàng cát một cách cần mẫn. Không có một ai nữa ở quanh đấy.
Vào lúc nghỉ buổi chiều họ phải nộp lưu tất cả những vật tìm thấy và đánh dấu vị trí, độ sâu của vật trên bản đồ hiện trường. Người thủ kho lưu trữ có một chiếc bàn nhỏ trước lều để thu nhận các vật tìm thấy khi khai quật. Mary viết tờ khai kèm theo cái hộp giấy đựng các vật tìm thấy của mình. Cô giao nộp xong và quay đi thì nghe thấy giọng nói bình thản của Gordon:
Tôi nghĩ là hình như bạn đã quên khai chiếc nhẫn vàng mà bạn tìm thấy lúc sáng phải không?
À vâng, cảm ơn bạn đã nhắc tôi, Robert. Tôi đã cho nó vào túi quần vì tôi sợ đánh rơi mất nó.
Giọng cô hoàn toàn bình tĩnh. Cô quay lại mang nộp cho người thủ kho chiếc nhẫn, đánh dấu vào bản đồ nơi tìm thấy nó rồi đi. Tất cả chỉ có vậy. Sau này không bao giờ họ nói với nhau về việc này. Nhưng cô có cảm giác rằng lúc nào Gordon cũng nhìn cô với một vẻ khinh bỉ thầm kín.
Điều tệ hại nhất đối với cô là Gordon có lý khi nhìn cô như vậy. Mặc dù cô không bao giờ chịu thừa nhận việc này trước bất kỳ người nào, nhưng Mary Sanders tự biết rằng cô sẽ ăn cắp chiếc nhẫn đó nếu Gordon không nói. Trong công tác khảo cổ việc ăn cắp đồ vật khai quật là một tội phạm lớn nhất, giống như lừa đảo vậy.
Từ ngày ấy cô trở thành người làm việc mẫn cán nhất trong nhóm. Cô cũng tự xác định rặng nếu cô làm việc chỉ có một mình mà đào đựoc viên ngọc to bằng cái bánh mì chăng nữa thì chắc chắn cô cũng sẽ đem nộp ngay không do dự một giây.
Nhưng cũng chính vì thế mà Mary Sanders căm thù Robert Gordon hơn ai hết. Cô cầu mong cho anh ta chết đi, chỉ khi đôi mắt của anh ta nhắm vĩnh viễn thì cô mới có thể thở phào nhẹ nhõm và quên được chuyện này.
Sau những lời tạm biệt, chiếc thuyền từ từ rời bến, chân vịt làm sủi bọt trên mặt nước đầy váng dầu và một lúc sau đã biến nhất trong màn sương mờ của buổi chiều tối. Mọi người chậm rãi đi bộ dọc theo bờ biển một lúc rồi tản ra, mỗi người một ngả. Chỉ còn lại Alex với Caroline.
Chúng ta cũng lên xe về chứ? – Anh hỏi.
Chúng ta hãy đi dạo một lúc đã – cô chỉ tay về phía con đuờng chạy vòng theo bến cảng đi về phía những dãy nhà màu xám từ thế kỷ mười chín.
Họ chậm rãi đi bên nhau trong ánh nắng nhạt dần của mặt trời đang lặn, Joe cứ im lặng suốt cả thời gian, cuối cùng anh lắc đầu nói vẻ thiếu tin tưởng.
- Cái thuyền buồm này thuộc loại đắt tiền nhất mà anh được trông thấy từ trước đến nay. Nó là cả một tài sản lớn. Anh không ngờ rằng công việc của một nhà khảo cổ trẻ tuổi lại đem lại lợi nhuận vật chất lớn đến như vậy.
Caroline cười:
Đồ đạc của em như anh thấy đây, không đủ để mua lấy một chiếc ô tô và nếu như không có bố mẹ cho thêm thì em không thể tự sống độc lập ở Luân Đôn được. Anh thì có quá nhiều tiền nên không thể hiểu nổi những khó khăn vất vả của người dân thường đâu.
Nhưng vợ chồng Gordon trông cũng như những người dân thường đấy chứ? Thế mà cái thuyền của họ đáng giá bao nhiêu tiền?
Ồ, đối với Gordon thì đó lại là chuyện khác. Trong suốt một thời gian dài anh ta cũng ở trong tình trạng kinh tế như tất cả chúng em thôi. Cách đây hai năm, bố anh ta mất, để lại một gia sản. Gordon rất kín đáo nên mặc dù em biết anh ta từ thời sinh viên nhưng vẫn không biết là anh ta có bố. Anh ta đã sống cô độc và không bao giờ nói gì về gia đình của mình.
Thật là kỳ lạ….
Vâng, đúng thế, nhưng Gordon là…
Anh không nói về Gordon mà anh nói về em.
Về em à?
Trong ráng chiều đỏ ối như thế này trông em đẹp một cách diệu kỳ. Anh lấy làm kinh ngạc là Gordon lại yêu Pamela trong khi em bên cạnh trong suốt bao nhiêu năm.
Em không thể nào yêu Gordon được – cô lắc đầu một cách dứt khoát – Không, anh ta quá nghiêm chỉnh. Em nói thật đấy, đó chưa phải là lý do xác đáng, nhưng ở anh ta có một cái gì… - cô ngừng lại - để người ta kính trọng chứ không phải để yêu – cô cười to – Anh biết em muốn nói gì chứ, em không biết chọn từ nào cho đẹp mà, Phụ nữ không bao giờ nói cụ thể cả. Em biết chắc là Gordon không thể yêu như những người bình thường được. Anh ta quá lãnh đạm. Phải, đấy là từ hợp phù hợp nhất: lãnh đạm. Có những người nghiêm chỉnh, nhưng có thể cảm thấy rằng dưới vẻ bình thản của họ có cái gì đấy đang sôi lên và sẽ bật ra khỏi vỏ khi có dịp. Nhưng Gordon thì vỏ bên ngoài và nội tâm như nhau. Khi nhìn anh ta, em có cảm tưởng rằng trong lồng ngực anh ta không phải có quả tim đang đập mà chỉ có quả lắc đang đều đặn làm việc, không nhanh cũng không chậm.
Thế nhưng Pamela lại yêu anh ta?
Caroline lườm nhanh anh một cái.
Tất nhiên – cô nói khẽ - nhưng đó là một câu chuyện dài. Thế là chúng ta quay lại chủ đề này.
Chủ đề nào cơ? – Joe đang ngắm nhìn ngọn cây bên đường vội quay sang hỏi.
Em nói về bố anh ta. Em không biết kỹ về chuyện này nhưng nghe nói họ đối xử với nhau không tốt lắm. Đã có trường hợp giữa bố và con hoàn toàn không hiểu nhau. Em dám cuộc rằng Robert không sử dụng tiền của bố anh ta khi ông bố còn sống. Phải đến khi ông ta chết, anh ta trở thành người thừa kế duy nhất thì anh ta mới nhận số tiền nay. Có lẽ đó là một số tiền lớn, chúng ta tin như vậy và cả Pamela cũng thế.
Cô im bặt. Joe chợt nhớ rằng ngày hôm nay anh còn phải viết hai chục trang sách nữa, vì vậy anh hỏi cho qua chuyện.
Vậy thì theo em cô ta cũng không thể yêu Gordon được à?
Em không biết. Nhưng em biết chắc rằng Gordon đã không có hy vọng được cô ta yêu dù cho suốt ngày chỉ mơ tới cô ta. Em cũng  cho rằng thậm chí Pamela đã yêu một người khác. Nhưng chị ấy lấy anh ta chỉ một tháng ngay sau khi anh ta được thừa kế gia tài. Đó là một cô gái biết tính toán.
Tại sao có nhiều tiền như vậy mà họ vẫn ở lại nhóm nghiên cứu của em?
Thì điều đó đã sao trong trường hợp này? Robert thực sự yêu công tác khảo cổ. anh ta có triển vọng trở thành nhà khoa học tầm cỡ và chắc là danh hiệu giáo sư đang chờ đợi anh ta. Anh ta làm việc rất chăm chỉ, mấy năm nay anh ta viết chung một quyển sách với John Mellow về đồ gốm Crêt. Họ đã viết gần xong, có lẽ đó sẽ là tác phẩm đầu tiên trên thế giới viết về đề tài này. Em tin chắc nếu như bọn em tìm được tới Nữ thần Mê cung thì họ sẽ có thêm nhiều tư liệu có giá trị. Việc này đối với họ cũng là một cơ hội lớn: nếu chúng em tìm thấy ngôi đền còn nguyên vẹn thì ở đó sẽ có hàng trăm cổ vật bằng gốm. Đó sẽ là sự kiện cực kỳ quan trọng. Anh hãy nhớ rằng đồ gốm là đồng hồ của khảo cổ, nhờ nó mà chúng ta xác định được niên đại khu khai quật. Phát hiện này sẽ lấp đầy những chỗ trống trong hệ thống phân loại đồ gốm….
Thế Pamela Gordon có giúp chồng mình không?
Caroline lắc đầu:
Có lẽ không đâu. Chị ta và Caruthers đi chuyên về kiến trúc và vấn đề quy hoạch dân cư, đó là một lĩnh vực rất quan trọng trong công việc của chúng em.. Anh không thể tưởng tượng nổi một nhà chuyên môn giỏi có thể nói được những gì nếu như ông ta nghiên cứu kỹ lưỡng một mảnh tường vỡ hoặc một mảng sàn cổ. Caruthers rất có năng lực, mọi người đều phải thừa nhận rằng anh ta nổi bật nhất nhóm. Nhưng anh ta lại không chịu quan tâm tới những chi tiết nhỏ mà một nhà khảo cổ phải chú ý, anh ta chỉ thích tìm ngay ra những quy luật lớn. Giáo sư Lee có lần đã nói anh ta có máu phóng viên, có lẽ ông đã không lầm. Trong khảo cổ học không được chạy theo những cái giật gân, những thứ này…
Joe mặc dù rất có cảm tình với Caruthers nhưng phải vội vàng chuyển hướng câu chuyện.
Thế còn Pamela Gordon?
Pamela bù lại cho anh ta – Caroline mỉm cười - mặc dù khó có thể nói chị ấy là người nổi bật. Trước đây khi chưa là vợ của Gordon, chị ấy giúp đỡ Caruthers rất nhiều. Pamela giống như một con ong: cả ngày làm việc cần cù chăm chỉ, tối đến ngủ ngon lành với cảm giác đã hoàn thành nhiệm vụ. Không làm hơn mà cũng không làm kém. Có thể em không nên nói như vậy về chị ấy. Nói chung thì những người như vậy là trụ cột của xã hội. Pamela quả thực là một người bạn đáng tin cậy.
Tất nhiên rồi, thế còn cô Sanders? Có phải đó là cái cô trẻ nhất, da ngăm ngăm không?
À, Mary thì lại hoàn toàn khác hẳn Pamela. Mary là bạn thân của em mà. Cả hai chúng em đều quan tâm đến vấn đề ngôn ngữ cổ. Rất may  là chúng em đi vào lĩnh vực chuyên sâu rất khác nhau, cho nên chúng em sống hòa thuận. Em có thể sống trong tình bạn thân thiết với Mary bất cứ trường hợp nào.
Còn giáo sư?
Giáo sư là người cao hơn tất cả. Ông đối với chúng em như trời phật ấy. Anh không biết được là ông ấy giỏi như thế nào. Ông quan tâm dạy dỗ bọn em, bọn em phục tùng không phải do kỷ luật mà vì ông biết hơn tất cả bọn em cộng lại. Khi nào ông mất đi – cô nói nhỏ lại – chúng em sẽ trở nên cô độc và trưởng thành. Và chúng em sẽ dạy lại những người trẻ hơn. Nhưng không làm được như ông ấy đâu. Những người như giáo sư Lee hiếm có lắm.
Chiều hôm ấy họ đi ăn tối và cùng nhau nhảy cho đến sáng trong một quán ăn nhỏ mà trước đây họ chưa từng lui tới. Đèn ở đó mờ ảo và dàn nhạc chơi êm dịu. Nhưng buổi tối đó không để lại ấn tượng sâu sắc cho Joe Alex bởi vì suốt cả thời gian cô chỉ nói về một đề tài: Hòn đảo Keros