Sophia là diễn viên ca kịch nổi tiếng một thời, sau một đêm ngủ dậy bỗng phát hiện trong vườn nhà mình có cây sồi không rõ ai đã đem trồng. Sophia lo lắng thuê người đào bới xung quanh nhưng không có gì lạ.
Đột nhiên Sophia mất tích. Dư luận xung quanh cho rằng cô đã nhận được điện hẹn của bạn tình cũ và bỏ đi cùng người tình. Đó là Stelyos - Người bạn tình trung thành - một người say mê cô cuồng nhiệt, quyến rũ. Sophia được Stelyos ưa thích luôn ấp ủ tình yêu và bảo vệ cô. Tình cờ Sophia đã gặp Pierre nên đã bỏ rơi bạn tình. Stelyos tức tối tìm cách tung hê tất cả, anh ta định nhảy xuống biển tự tử nhưng không thành. Stelyos điên cuồng gào thét đe dọa... Từ đó Sophia cũng không bao giờ biết tin về Stelyos nữa. Cuộc hôn nhân của Sophia với Pierre, tính đến thời điểm bà mất tích là hai mươi năm - và cũng là khoảng thời gian Sophia chia tay với Stelyos. Nghi vấn kẻ tình địch, sau hai mươi năm quay trở lạt trả thù món nợ tình? Rồi người ta lại phát hiện xác một người phụ nữ bị thiêu cháy. Mọi nghi vấn đều hướng về Pierre Relivaux - Người chồng vô tình và cô cháu gái Alexandra đột nhiên đến...
*
Pierre Relivaux là chồng của Sophia - người luôn luôn bận bịn và thận trọng, nhưng nhiều lúc cũng là một người đàn ông cứng đầu cứng cổ. Ngoài ra, cảnh sát không tìm được dấu vết rõ ràng hoặc kỳ quặc nào của Pierre Relivaux.
Viên cảnh sát già thì tin là Relivaux có nhân tình vào ngày thứ bảy, chủ nhật. Những người xung quanh cũng linh cảm như vậy. Sự xuất hiện của hàng loạt các hiện tượng mới lạ: một cây sồi mới được trồng trong khu vườn, con hào mới được đào, cô người tình, người vợ bị mất tích đã là mục tiêu thu hút sự chú ý đặc biệt của cảnh sát. Hai người cảnh sát điều tra được phái đến đào bới xung quanh gốc cây sồi mới được trồng trong vườn, hy vọng tìm thấy tử thi của Sophia nhưng nhọc lòng vô ích, họ chẳng tìm được gì dưới gốc cây sồi mới trồng. Mọi phán đoán đều cho rằng Sophia đã nhận được tấm thiếp của gã Stelyos, bà quyết định bỏ chồng chuồn đi với gã người Hy Lạp. Mọi người dự đoán chắc Sophia đang còn sống, hiện đang ở trên một đảo của Hy Lạp.
Mười lăm ngày trôi qua kể từ khi Sophia bị mất tích, hướng điều tra dường như đi vào ngõ cụt, ngoài phỏng đoán nêu trên, vẫn chẳng một tin tức mới nào cả. Đến lúc cô cháu gái Alexandra tới thăm Sophia thì bà đã mất tích từ hai mươi ngày nay. Lúc này thì mọi người đều cho rằng đã có chuyện xảy ra với Sophia, có người còn khẳng định bà đã bị người ta giết hại. Hướng điều tra nghiêng về phía cô cháu gái, phải chăng Alexandra là người định loại bỏ dì để có được một phần lớn tài sản của dì qua mẹ cô? Và nếu đây là một vụ giết người? Nhưng không có xác. Không có xác thì không có vụ giết người. Cuộc điều tra vẫn tiếp tục. Tin kinh hoàng lan nhanh: Một đám cháy dữ dội, lửa lan nhanh sang những căn nhà ở ven sông. Những căn nhà ổ chuột bỏ hoang. Giữa đống gạch đổ nát, ba chiếc xe bị đám cháy biến thành tro tàn và trong một chiếc có thi thể cháy thành than, Relivaux nhận ra viên đá ba-dan nhỏ - Viên đá đen chịu lứa - Sophia đã lấy viên đá này trên một bãi biển ở Hy Lạp - Kỷ niệm về sự thành công lần đầu của bà trên sân khấu. Một tấm bùa lấy ở núi lửa mà Sophia không bao giờ rời ra và được để trong túi xách tay hoặc túi áo của bà từ hai mươi tám năm nay. Thi hài bị đốt cháy có tầm vóc nhỏ chứng tỏ đó là một phụ nữ. Khung xương xe được sàng lọc nhưng không còn gì, không một mảnh quần áo, không một đồ phụ tùng. Đám cháy bị đốt bằng những lít xăng, rải khắp không chỉ ở thi thể nạn nhân mà còn ở trên vùng đất xung quanh. Kẻ sát nhân đã lựa chọn nơi gây án.
Đúng như nhận định của viên Cảnh sát trưởng: Pierre Relivaux - Chồng của bà Sophia có một cô nhân tình ở Paris. Sophia chưa bao giờ biết được chuyện này. Giờ đây người chồng có quyền được hưởng thừa kế một phần ba tài sản của vợ. Đó là một số tiền quá lớn nhưng chính Pierre Relivaux lại rất mong muốn Sophia vẫn còn sống. Pierre khắng định Sophia không có kẻ thù cá nhân. Một người tình của bà ấy ư? Điều đó làm ông thực sự ngạc nhiên.
Hướng điều tra thẩm vấn của cảnh sát vẫn chú ý tới người cháu gái của Sophia, người ta hỏi vì sao cô lại đến đúng lúc bà Sophia mất tích.
Trước sau, Alexandra vẫn chỉ khai báo: “Tôi đến vì dì Sophia mời tôi. Tôi cần phải đi. Đó không phải là điều bí mật đối với ai cả”. Vậy kẻ sát nhân ở đâu? Ông già Siméonidis không giết Sophia vì ông rất yêu quý con gái. Con rể ông không giết Sophia vì đó là người nhu nhược. Mẹ của Sophia cũng không vì bà là kẻ ngu ngốc. Chị của Sophia cũng không vì bà chưa rời khỏi Lyon. Chỉ có Alexandra, cô đã xê dịch, cô đã nói dối, cô đã bán xe, cô đã không gặp Sophia từ mười năm nay; cô đã lấy xe của Sophia, lái xe đi không mục đích trong đêm. Những sai lầm của cô mắc phải như: hốt hoảng, khóc, tức giận, ngắt lời, kêu la, rụng rời và suy sụp... đều chứng minh Alexandra bị thua cuộc hoặc chí ít cũng ở vào tình trạng quá rối rắm.
Cuộc thẩm vấn tiếp tục được mở rộng với cô tình nhân của Relivaux, rồi lại thẩm vấn đích thân Relivaux. Cảnh sát mở rộng hướng điều tra, theo dõi mọi động tĩnh với cả người hàng xóm của Sophia tên là Juliette.
Juliette có người em trai tên là gã Georges to lớn, nước da trắng như chị, dễ thương nhưng không có gì gợi sự chú ý.
Sự việc thật rầy rà: Cảnh sát đã tìm được hai sợi tóc của Sophia trong thùng xe mà Relivaux mượn. Relivaux quả quyết là ông ấy không đụng tới xe của vợ, ông đã đưa chìa khóa cho Alexandra. Mọi người khẳng định Relivaux đã cất giấu một chùm chìa khóa tương tự ở nhà mình. Nhưng việc Relivaux cất giấu chùm chìa khóa không thể kết tội được ông ta.
Cuộc điều tra ngày càng phức tạp, xuất hiện ý kiến nghi vấn buộc tội mẹ chồng Sophia và con trai của bà ta. Relivaux buộc phải khai báo với cảnh sát về sự vắng mặt của mình thời gian đang điều tra. Cảnh sát phát hiện thêm về người bố cô nhân tình của Relivaux, ông ta đang bị tù từ mười năm nay vì đã đâm nhiều nhát dao vào một người tình coi như là vợ mình.
Trong lúc cảnh sát đang điều tra về sự mất tích của Sophia thì người ta lại phát hiện một người đàn ông bị giết trong bãi đỗ xe ở khách sạn. Đó là Christophe Dompierre, bốn mươi ba tuổi, độc thân, không có con cái. Khám tử thi, bác sĩ pháp y đã kết luận: Người bị hại đã chết ngay sau khi bị một đòn dữ dội vào đầu và hai nhát dao đâm vào bụng, có thể là con dao làm bếp, kiểu thông dụng khá to. Vụ án xảy ra giữa khoảng mười một giờ đêm và hai giờ sáng. Một tình tiết đáng lưu ý. Trước khi bị giết hại, Dompierre đã đến ngôi nhà của Sophia để xem xét hồ sơ. Mare là người duy nhất không muốn người ta buộc tội Alexandra, anh lần tìm từng dấu vết để vạch mặt tên sát nhân. Một tia sáng. Trong tập hồ sơ ghi rõ Sophia Siméonidis đã chịu đựng một cuộc tấn công thô bạo và những toan tính hành hạ tình dục trong lô của mình trước buổi biểu diễn một giờ rưỡi. Kẻ tấn công đã đột ngột chạy trốn. Gã mặc chiếc áo blu dông màu sẫm, đội mũ chụp bằng len chỉ hở hai mắt. Sophia bị đánh ngất xỉu nên không nhận rõ được gã. Sophia từ chối khiếu kiện nên không có cuộc điều tra nào, chứng cứ vẫn chưa được xác định, Alexandra vẫn tiếp tục bị thẩm vấn; cô đã thú nhận không ở nhà mình từ mười một giờ mười lăm tối đến ba giờ sáng trong đêm xảy ra vụ giết người.
Cảnh sát tiếp tục điều tra phá án. Georges Gosselin, em trai của Juliette, là hàng xóm liền kề của Sophia, người chuyên đóng các vai phụ, say mê điên cuồng Sophia, đã chạy trốn. Lúc ấy mọi người lại cho rằng chính Geroyes Gosselin là tên sát nhân đã giết hại bốn người. Một chứng cứ nữa cũng khá thú vị: Trước khi chết, Dompierre đã kịp ghi tên của kẻ sát nhân lên chiếc xe màu đen lại bám bụi nên chữ viết rất rõ như viết lên bảng. Tên chữ viết không phải là Georges Gosselin mà lại là Sophia Siméonidis. Vậy là Sophia Siméonidis vẫn còn sống, mưu toan giả chết, thiêu đốt một người khác thế chỗ mình, để lại viên đá ba-dan của mình làm vật chứng. Người đẹp Sophia có thể vẫn đang lượn lờ ban đêm trong thành phố Paris, trong phố Chasle, thật gần. Người chết vẫn sống. Còn chứng cứ hai sợi tóc của Sophia thật tức cười, kẻ nào đó đã mang vật chứng ấy để đẩy Alexandra dính dáng vào vụ án.
Phải chăng Sophia đã giết hại nhà phê bình, vì ông ta hăm hở chống lại bà, làm sụp đổ sự nghiệp của bà. Đối với Dompierre? Sophia biết Dompierre đang điều tra tìm hiểu sự mất tích của bà. Sophia đã ẩn trốn trong căn nhà của mình ở Dourdan. Ở đây bà đã trông thấy Dompierre và giết hại ông. Trước lúc tắt thở, Dompierre còn kịp viết lại tên kẻ giết người là Sophia. Xác chết bị thiêu cháy là một bà già vô gia cư. Người đẹp Sophia đã đưa người đàn bà bất hạnh đi cũng và đã thiêu cháy bà già? Vụ án dường như không sao lý giải được và tưởng chừng như nghẹt thở lúc cảnh sát lại tìm được thi hài của Sophia dưới gốc cây sồi đã bị đào bới nhiều lần. Vậy ai là kẻ thủ phạm của những vụ án mạng? Nhà Xuất bản Công an Nhân dân trân trọng giới thiệu với bạn đọc cuốn Tiểu thuyết trinh thám
Xác chết dưới gốc sồi của Fred Vargas và mời quý vị độc giả tìm đọc những cuốn:
Đứa con ngoài giá thú;
Con người đối diện của bà.
Hà Nội, mùa Thu năm 2004 Hoàng Huệ Thụ
